Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

442 IX LIimr.M I SENTENTIARUM. — DIST. XXXVII J QU.EST. II
Insuper arguitur, quod esse ubique uou A que Deus non est in rebus nisi per po-
conveniat soli Deo. Plalo enim in primo tentiam aut per sapicntiam aul per boni-
Timaei, et Proclus Platonicus in Elementatalem. Si autem sumatur bonilas tantum
tioue theologica, dicunt et probant, toluiu
mundum sensibilem esse animal unum
intellectuale divinaque sanctione prudens.
Ergo anima mundi esl iu oiuni loco. —
Rursus, universalia dicuntur rsse ubique
el semper. Sed el materia prima invenitur
in omni loco, quuin nullus locus sit va-
cuus : crgo in eo cst aliquod corpus loca-
tnin in quo consislit nialcria.
Videtur quoque quod ab .clcrno conve-
uiat Deo esse ubique : quia nunc est ubi
ab eeterno fuil, et econverso, quum ipse
sit prorsus invariabilis.
Ad primum horum respondet Antisio-
dorensis in Summa sua, libro primo : Videndum
est quot modis sit Deus in re-
bus. Dicitur autem esse in rebus quatuor
modis. Primo, per naturam : et hoc tri-
pliciter, utpote essentialiter, potentialiter
el prresentialiter. Secundo, per gratiam in
sanctis : et ita non dicitur in eis tantuiu
esse, sed etiam habitare. Tertio, per glo-
riam : et ila est in Beatis. Quarlo, per
unionem, id est hypostaticam seu personalem
conjunctionem, sicut in Christo.
Primus modus est bonus, secundus me-
lior, tertius optimus, quartus superopti-
mus, et de isto nihil ad prsesens. — Sed
quum isli quatuor modi, vel sex (primo
modo diviso in tres), uon differant nisi
per effectus, et longe plures sint effectus
Dei quam sex, cur solum his sex modis
dicitur esse in rebus ? Dicendum, quod
omnes effectns in quibns creatura imita-
tur Deum rcducuntur ad Trinitatem : quia
in eis creatura imitatur Patrem aut Filium
aut Spiritum Sanctnm. Nam Patri appro-
priatur polcntia, Filio prtesentia seu sa-
pientia, Spiritui Sancto bonilas, quae esl
Dei natura : sicque esse in rebus per gra-
tiam, pcr gloriam, ct in Christo per unionem,
continetur sub terlio modo, secundum
quod bonilas Dei accipilnr communiter ad
bonitatem naturalem atque graluilam. Sic-
pro bonitale nalurali, tunc sex modis dicitur
Deus esse in rebus. Dicitur quoque
Deus esse alicubi per aperlam operationcm,
sicut in ccelo : qui modus reducitur
ad esse in rc per potentiam. Ifcec Antisio-
dorcnsis.
Alexander quoque respondens ad primum
istorum :Deus,inquit,est in omnibus
per essentiam, prsesentiam et potentiam.
B Qui sunt tres modi generales, quorum dis-
tinctio ita accipitur : In Deo sunt tria,
videlicet, essentia, virtus, et operatio : qusc
lamen realiter idem sunt, et secundum
rationem intelligentise distinguuntur. Et
penes hsec tria distinguuntur isti tres mo-
di, ita quod ralione essentia? suse dicitur
Deus esse in rebus essentialiter, ratio-
ne virtulis potentialiter, ratione operatio-
nis preesentialiter, quia per operationem
praecipue innotescit. Quum ergo essen-
tia et potentia ac operatio Dei attingunt
C res omnes, dicitur esse in rebus his mo-
dis. — Porro alii ila distinguunt : primum
quod cadit in intellectum, est ens,
et post ens potentia, deinde ens in ac-
tu. Connotatur ergo divinum esse respectu
entis simpliciter, quum dicitur essenti-
aliter esse in rebus ; connotatur etiam
respectu entis in potentia, quum dicitur
potentialiter esse in rebus; et item respe-
ctu entis in actu, qnum dicitur esse in
rcbus prsesentialiter. Ad ostendendum er-
go quod divinum esse nusquam deest qua-
D litercumque sumatur ens, dicitur his tribus
modis esse in rebus. Hsec Alexander.
Denique idem doctor, respondens qua-
liler esse in omnibus et ubique sit proprium
Deo, ait : Quum Deus dicitur esse
ubiquc. intelligendum cst semper, quod
nequaquam dependet ab aliquo ubi vel
ente aut loco. Idcirco per hoc non exclu-
ditur quin sit in se ipso. Sicque esse in
omnibus et ubique, et per essentiam, prse-
senliam atquc potentiam, et esse in ipsis
ac ca replcrc, soli convenit Deo.