Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM NOMINA QVM EX TEMPORE COMPETUNT DEO, DICANT REALEM RELATIONEM IN IPSO 303
Ad quod quamvis jam saepe responsum A dimidio. Sint enim duo bicubita, alterum-
sit, tamen plenius inde tractandum est. Et que mutetur per unius cubiti abscisio-
apparet primo quod dicant realem relationem, jam factum est dimidium, et erit
nem in Deo, quoniam Deus vere, realiter subduplum et alterum duplum absque sui
et excellentissime dominus est, rex, creator,
et in ipso est verum ac summum
dominimn, jurisdictio, auctoritas, quse om-
nia dicunt relationem : et ita in ipso est
relatio ad creata. — Secundo, quia secundum
Philosophum quinto Metaphysicae,
servus et dominus sunt relativa secundum
esse, et talia dicunt realem in utroque
extremo relationem. — Tertio, si ista non B
dicunt in Deo relationem nisi secundum
rationem, ergo rationis actu cessante non
congruunt Deo, nec ipse vere realiter dominus,
rex et creator poterit dici. —
Quarto, in Deo est realis preesidentia et
superpositio atque causalitas respectu cre-
aturarum, ergo et vera ac realis relatio,
quoniam omnia ista sunt relationes.
In oppositum est concors theologorum
doctrina. Nec enim convenit Deo realis
dependentia ad creata.
Ad hoc respondet Albertus : Nomina
ta-
lia nominant divinam essentiam sub habi-
tudine ad creata, quse habitudo in Deo
non ponit nisi actum qui est idem cum
voluntate et substantia Dei agentis ; de-
pendentia vero quee additur, in nostro est
intellectu, non in Deo. Et hoc ideo fit,
quoniam intellectus noster accipit dependentiam
realem in creatura, quam non
C
potest intelligere ut realem dependenti- noster Deo attribuit. Invenit namque in
am, nisi etiam habitudinem quamdam po- Deo virtutem et actionem qua producitur
nat in causa. Quse habitudo non erit om- D creatura relationem habens ad Deum : cui
nino frustra : fulcitur enim in actu causee,
quamvis non dicat accidens in Deo ; et
gratia habitudinis hujus nomina ista ha-
bent sua connotata nata in creatura. — Si
autem objiciatur, quia omnes relationes
ad convertentiam dictse et non semper
convenientes, ex mutatione causantur, Deus
vero immutabilis est : respondendum,
quod talia relativa non semper requirunt
mutationem et realem respectum in utroque
relativorum, ut patet in duplo et
mutatione, quum tamen duplum et subduplum
dicantur ad convertentiam : sicque
dicere possumus de Creatore et crea-
tura. Et illse relationes quse sic notant
habitudinem secundum intellectum tantum,
a Giiberto Porretano dicebantur adsistentes,
et nihil preedicare in eo de quo
dicebantur. Attamen dici potest, quod in-
tellectus ponens eas in Deo, fulcitur in
actu creantis et gubernantis.Hsec Albertus.
Consonat Thomas : Secundum theologos
(inquiens) atque philosophos communiter,
verum est quod relationes quibus Deus
ad creaturam refertur, non sunt in ipso
secundum rem, sed solum secundum ra-
intellectus noster non
tionem : quoniam
potest accipere aliquid relative ad aliud
dici, nisi sub opposita habitudine intelli-
gat ipsum. Porro ratio in intellectu rerum
tripliciter habet se. Quandoque enim ap-
prehendit aliquid quod est in re secundum
quod res illa apprehenditur : sicut
dum apprehendit lapidis formam. Interdum
vero apprehendit aliquid quod nullo
modo est in re : ut dum imaginatur Chimae-
ram. Aliquando vero apprehendit aliquid
cui subest in re qusedam natura, non tamen
secundum rationem qua apprehendi-
tur : ut in apprehensione universalis. Con-
similiter in relationibus quas intellectus
essentise seu virtuti vel actioni habitudinem
attribuit, et nomina relativa ei im-
ponit secundum quod ipsam intelligit. Id-
eo intellectus sic agens, non est cassus et
vanus, quoniam habet sibi in re aliquid
correspondens. — Denique relativorum est
triplex diversitas : quoniam qusedam sunt
quorum utrumque importat relationem
rationis, non realem, ut dum ens refertur
ad non ens; alia, quorum utrumque importat
realem relationem; alia, quorum