Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

G54 IX LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XLVIII J QU.EST. I
cundo, de actu voluntatis, qui el voluntas .
vocatur : et de hac conformitate jam qua?-
ritur, quia in ea meritum demeritumque
consistit ; et ista conformitas est tantum
bonorum.
De hoc autein. an conformilas volunlatum
attendalur praecipue secundum voli-
tum, seribit sic : De
conformitate actus
voluntatis jam qiueritur qua> est quasi secundum
speciein moris. Et quadrupliciter
potest considerari, secundum quatuor ge-
causam
nera causarum, puta : secundum
materialem, ut quum eirea idem volitum
versatur actus volunlatis divinae et humana?;
et ideo ista conformitas est tantum
secundum quid. quoniam esse simpliciter
non est a materia, sed a forma. Vel penes
causam efficientem, ut dum quis vult
quod Deus vult eum velle : hunc etenim
ordinem voluntatis Deus in homine facit.
Vel secundum causam finalem, dum homo
in gloriam Dei sua ordinat facta, propter
quam Deus omnia facit. Et in his duobus
essentialiter conformitas voluntalis consi-
stit. Vel secundum causam formalem, ut
si ex caritate quis velit : ex habilu quippe
est forma actus. Et in hoc consistit con-
formitatis hujus perfectio. Ratio vero dicti
istius est, quoniam essentialis assimilatio
aliquorum attenditur secundum id ex quo
species trahitur. Porro species cujuslibet
actus voluntarii trahitur ex objecto, quod
est forma voluntalis actum producentis.
Ad objectum autem actus duo concurrunt:
unum se quasi materialiler habens : alte-
rum quasi formale, ralionem objecti com-
quemadmodum ad visibile concur-
plens :
runt lux et color. Id vero quod materialiter
habet se ad objeclum volunlatis, est quaecumque
res volita; sed ratio objecli com-
pletur ex ralione boni. Unde ex hoc actus
voluntatis humanae conformalur voluntati
divinae, quod lendil in bonum sicut vo-
luntas divina:el ex hoc etiam actus bonus
esl repraesentans bonitatem divinam. Et
haec est conformitas secundum causam ef-
quoniam unamquamque volun-
ficientem :
tatem Deus ordinat in bonum, et hoc vult
\ Deus nos velle, in quod noslra voluntas
ab ipso est ordinata. Et ista conformitas
conformitatem finis includit, in quantum
hoc volitum habet rationem bonitalis ex
fine, quamvis etiam interdum in se bo-
nuin exsistat : sicque ex hoc essentialiter
attenditur eonformitas, non ex re volita,
ex qua speciem ipse actus non trahit. Ha-
bitus vero caritatis addit perfectiouem in
bonitale actus : idcirco secundum causam
formalem altenditur eonformitatis perfe-
ctio, ita ut actus nostra* volunlalis divinsc
13 voluntati sit tanto conformior, quanto est
melior alque perfectior. — Hoc quoque
pensandum, quod passio Christi habuit
duo, videlicet : quod fuit salvativa generis
humani, et ita volita fuit a Deo Patre ac
Sanctis ; et item quod fuit afflictiva inno-
centis, et sic volita fuit ab impiis, qui per-
versa ac impia voluntate eam volebant ut
quoddam malum pcenale. Ideo non secundum
eamdem ralionem volita fuit a San-
ctis ac impiis.
Insuper ad conformandam voluntatem
G nostram voluntati divinse tenemur. Ad hoc
namque proprie quis tenetur, quod si non
facit, incurrit peccatum. In omnibus au-
tem tam naturalibus quam voluntariis,
contingit peccatum ex hoc quod res non
tendit nec pervenit ad id ad quod ordi-
nata est, ut in secundo dicitur Physico-
rum, et patet in monstris, atque erroribus
in operationibus artis. Verumtamen dif-
ferenter est in naturalibus et voluntariis :
quia in naturalibus defectus ab ordine in-
cidit ex necessilate; in voluntariis vero,
D ex libertate, unde defectus iste vocatur et
est culpa.Quumque conformilas volunlatis
consislat in hoc quod per actum suum
tendit in id ad quod ordinala est, defectus
eonformitatis illius peccatum et culpa est.
Ilinc ad conformitatem voluntalis tene-
mur. — Denique ad aliqua tenemur di-
recte, videlicet ad ea qua? per se in nostra
sunt potestate: sicque tenemur ad id quod
congruit nos velle, et secundum rectum
finem, quoniam in utrumque istorum per
naturalia noslra tendere possumus. Ad ali-