Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN DEUS PROVIDENTIAM HABEAT UNIVERSORUM ET SINGULORUM 501
Ad secundum dicendum, quod quidquid A
est in mundo, est ordinatum, quamvis ra-
tio ordinis nobis non appareat in quibusdam,
praesertim in voluntariis, quia malis
hominibus quandoque bona quandoque
mala eveniunt, similiter bonis hominibus.
Verum ratio hujus ordinis scitur a Deo :
quemadmodum medicus scit cur quibusdam
eegris quandoque det calida, aliquan-
do frigida, similiter sanis ; quod tamen
DeConsoi. ignorans artem medicinse, miratur, ut di-
1 .
pros. b.
c j t B oe tj lls jj] a tamen inordinatio non invenitur
in his ad qua? per se ordinantur B
opera humana, et quse sunt homini per
se bona aut mala. Etenim opus bonum
semper habet prsemium virtutis sibi ad-
junctum, vitium vero prsemium impieta-
tis. Sed permixtio illa consistit in bonis
et malis corporalibus, quse non sunt per
se hominis bona. Nihilo minus providentia
Dei ordinat etiam hujusmodi bona et mala
homini in gloriam et profectum, aut in
majorem damnationem, et in declarationem
divinse justitiae in finali judicio. —
Hsec Thomas in Scripto. C
Denique ad intelligendum quid sit pro-
videntia, advertendum quod scribit hic
Thomas : Tria hsec, scientia, dispositio, pro-
videntia, habent se per additionem unius
ad alterum. Quum enim de creaturis Deus
scientiam habeat practicam, consideranda
est scientia Dei instar scientise artificis.
Artifex autem prseconcipiendo suum arti-
ficiatum, primo considerat finem operis
sui; deinde media rei a se fiendee ad finem
illum, seu media ad consequendum
finem valentia, ordinem quoque partium D
ad invicem. Tertio considerat accommoda
fini intento, et obstaculorum remotionem.
Quse excogitatio nominatur scientia, ratio-
ne solius cognitionis ; ratione vero ordinis
excogitati in re fienda, dicitur dispositio;
ratione autem eorum quse promovent at-
que accommoda sunt ad finem, providen-
tia nominatur : providus quippe vocatur
qui bene conjectat de conferentibus ad
finem et de removendis impedimentis. —
Hinc et in Deo dicitur esse scientia secun-
dum quod habet cognitionem sui ipsius
et eorum quee facit. Dispositio vero fertur
esse in Deo ratione duplicis ordinis quem
ponit in rebus, videlicet : rei ad rem, secundum
quod juvant se invicem ad consequendum
ultimum finem; et etiam to-
tius universi ad finem : sicut Philosophus
undecimo Metaphysicse tangit, ubi ponit
exemplum de ordine partium exercitus ad
invicem et ad bonum principis. Providen-
tia quoque vocatur secundum quod rebus
sic ordinatis tribuit procurativa conserva-
tivaque ordinis, et inordinationem expel-
lit. Hsec Thomas in Scripto.
Insuper in prima parte Summse, quse-
stione vicesima secunda, testatur : In rebus art. i.
creatis est bonum non solum quantum ad
earum substantiam, sed et quantum ad
ordinem earum in finem, prsecipue in ultimum
finem, qui est bonitas divina seu
participatio ejus. Ergo hoc bonum ordinis
universi in creaturis exsistens, a Deo
profluxit : ideo convenit ei providentia
rerum. — Rursus, quum Deus sit causa
rerum per intellectum, sicque rationem
cujuslibet sui effectus in ipso prseexsiste-
re sit necesse, ratio autem ordinandorum
in finem providentia appelletur ; patet
quod universorum providentia sit in Deo.
Omnia quoque divinse providentise sunt art. 2.
subjecta, etiam in singulari. Quum enim
agens agat propter finem, tantum extendit
se causalitas primi agentis, in quantum se
extendit ipsum esse,quod est proprius Dei
effectus. Ideo causalitas primi agentis ex-
tendit se non solum ad principia speciei,
sed etiam usque ad principia individualia.
Hinc cuncta quse habent esse, a Deo sunt
ordinata ad finem, et subjiciuntur provi-
dentiae Dei, juxta illud Apostoli : Quse a /?om.xm,i.
Deo sunt, ordinata sunt. — Si vero obji-
ciatur, quod omnis sapiens provisor ex-
cludit defectum et malum, quantum potest,ab
his quorum gerit curam; quumque
Deus omnipotens sit, videtur quod si pro-
videntiam rerum haberet, tot mala in re-
bus non essent. Dicendum, quod aliter est
loquendum de eo qui universorum curam