Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN ALIQUID CONVENIAT INVARIABILI DEO EX TEMPORE 299
men sequitur, Deus est seternus, ergo et A
illud sic dictum de Deo est seternum : imo
est fallacia accidentis, sicut hic, Creatio
est Deus, et Deus est eeternus, ergo creatio
est seterna. Hsec Bonaventura.
Ad aliam queestionis partem idem Do-
ctor respondet : Aliquid dicitur per acci-
dens tripliciter. Primo, per oppositionem
ad substantiam, utpote quod inhaeret : sic-
que nihil dicitur de Deo per accidens. Se-
cundo, per oppositionem ad per se : et sic
dicitur per accidens quod convenit per
aliud ab essentia, ut quum dicitur, Paries B
disgregat visum, quia hoc convenit ei per
albedinem. Tertio, per oppositionem ad
necessarium, ut creare, justificare. Et de
his modis dictum est qualiter Deo conve-
niant, etc. Hsec idem.
Prseterea Alexander circa hsec scribit
diffuse. Nempe queesito quo quaeritur, an
Deus ccepit ex tempore esse dominus rerum,
respondens : Deus, ait, coepit esse
dominus tempori coeequsevorum ex tem-
pore, secundum quod dominus dicitur in
actu : quia non potest intelligi creatura G
nisi intelligatur ens ex nihilo ; sicque in-
telligitur mutabilitas, quse sine tempore
nequit intelligi. Unde non potest intelligi
creatura nisi intelligatur tempus :
hinc
oportet dicere quod Deus coepit esse dominus
temporis simul cum tempore. Sed
quoniam intelligere possumus tempus non
intelligendo creaturam hanc vel illam,ideo
dici potest de aliis creaturis, quod ccepit
esse dominus earum ex tempore, quoniam
tempus intelligi potesl ante creaturam.
Ccepit igitur esse dominus temporis D
cum tempore, aliarum rerum ex tempore.
Verumtamen hoc nomen, dominus, quandoque
ponitur absolute, et tunc notat es-
sentiam tantum, et ab eeterno convenit
quandoque respective, tuncque prin-
Deo ;
cipaliter designat essentiam, et secundario
relationem, et est sensus : Deus est do-
minus, id est, Deus est Deus cui creatura
subjecta est. Similiter nomina ista, crea-
tor et consimilia, principaliter significant
essentiam, secundario correlationem crea-
turse inexsistentem. Est etenim sensus :
Deus est creator, id est, Deus est Deus
a quo creatura incipit esse. Non tamen
hoc nomen, creator, ab aeterno convenit
Deo. Destruere namque facilius est quam
construere, secundum Philosophum. Nam
ad hoc quod Petrus sit homo albus, duo
necessaria sunt, scilicet, ut sit homo, et
ut sit albus ; ad hoc autem quod non sit
homo albus, sufficit alterum, utpote quod
non sit albus. Ita a simili, ad hoc quod
Deus sit creator, duo sunt necessaria, ut-
pote, quod sit Deus, et quod ab ipso esse
incipiat creatura ; ad hoc autem quod non
sit creator, sufficit quod ab eo non ince-
perit creatura. — Prseterea, si objiciatur
prsedictis, quod dominus semper dicitur
respective, quia secundum Augustinum
quinto de Trinitate, sicut creator relative
dicitur ad creaturam, sic dominus ad servum
: dicendum, quod dominus semper
dicitur respective, sed hoc dupliciter :
quia notari potest respectus in habitu, et
respectus in actu. Si in habitu, sic conve-
nit Deo ab seterno quod est dominus, id
est dominabilis seu dominativus seu po-
tens coercere subditos quandocumque, et
est sensus : Deus est dominus, id est, Deus
est Deus cui subjicibilis est creatura, sive
sit, sive non sit. Si vero notetur respectus
in actu, convenit Deo ex tempore, estque
idem quod dominator, et est sensus :
Deus
est dominus, id est, Deus est Deus cui
subjecta est creatura. Hsec Alexander.
Quamvis autem verba heec Alexandri et
prsefatorum doctorum sint vera, non tamen
sunt ita intelligenda, quasi esse dominum
vel creatorem aut regem aut sal-
vatorem, non conveniant divinae persona?,
sed solum essentise seu Deo absolute
accepto : imo conveniunt unicuique divi-
nee personae, nisi quod unigenito Filio spe-
cialiter convenit esse salvatorem. Sed ideo
doctores affirmant nomina hsec divinam
significare essentiam, quia ratione deitatis
et essentiee, non ratione relationis, radi-
caliter seu fundamentaliter ac principali-
ter conveniunt Deo et personis; et relatio