Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

482 IN LIBRIM I SENTENTIARIM. — DIST. XXXVIII *, QU.EST.
actus quidam significatur ut prseteritus.
Ilinc alii, sicut videlur Magistef in littera
—
dicere, dicunt qnod hoc antecedens non
est necessarium, quia praescilum, quamvis
secundum vocein consignificet tempus
praeteritum, tamen significat actum divinum,
cui non accedit prseteritio : ideo,
sicut Deus potest non praescire, ila potest
etiam non praescisse. Sed istud quoque
non solvit, quoniam quamvis actus divinus
non habeat necessitatem coactionis, habet
tamen necessitatem immobilitatis, loquen-
do de actibus intrinsecis, ut intelligere,
velle : ideo non est contingens non esse,
si ponatur esse. Et quoniam consequens
non potest poni non esse, nisi et antece-
dens ponatur non esse, consequens etiam
non poterit poni non esse. Sed hoc certum
est, quod antecedens potest poni esse.
Verum est namque, determinate Deum
aliquid futurorum nunc scire : et ita se-
quitur, quod consequens non potest poni
non esse, etiam absolute sumptum, et
multo minus quod possit contingere non
esse. — Hinc alii dicunt, quod istud ante-
cedens est contingens, quoniam designan-
tur ibi duo, videlicet, actus divinus, qui
est immutabilis, et ordo ad futurum, qui
est mutabilis mutabilitate rei : ideo totum
judicandum est contingens propter alterum
tantum. Istum enim esse hominem
album, contingens est, quamvis eum esse
hominem, necessarium sit. Sed nec istud
videtur solvere dubitationem. Quum enim
dicitur Deus aliquid pra?scivisse, ordo ad
futurum designatur ibi tanquam objectum
super quod transit actus. Est enim sen-
sus : Deus prgescivit hoc, id est, scivit hoc
esse futurum. Quum autem aliquod diclum
ponitur ut materia actus, oportet ut
dictum quasi materialiter suscipiatur, et
non secundum quod ad significationem
rei refertur : ut quum dico, Scio istum
currere. Porro quae sic sumuntur, nullam
differentiam conlingenlia? aul necessitatis
in propositione faciunt : tum quoniam
veritas atque necessitas propositionis ex
principali verbo dependet, in quo intel-
II
A ligitur compositio; tum etiam quoniam
dictum hoc modo positum, non sumitur
ut verum aut falsum, vel ut necessarium
aut conlingens, sed ut dictum quoddam
tantum. Unde sequalis contingentia vel ne-
cessilas est harum propositionum duarum,
Dico Socratem currere ; et, Dico solem
moveri : etiam dalo quod ipsum dicere
sit necessarium. Sicque etiam posito quod
ordo ad futurum importatus sit mutabilis,
nihil impedit de necessitate antecedentis.
— Hinc alii dicunt, hoc antecedens esse
B necessarium, nec tamen consequens necessarium
est : quoniam prgeallegata maxima
illa intelligitur tantum de illis condi-
tionalibus in quibus antecedens est causa
proxima consequentis. Verum hoc quoque
non solvit plenarie, quoniam regula
ea non 'probatur a Philosopho ex ratione
causalitatis, sed consequentiee secundum
quam ex necessario sequitur necessarium,
sive sit causa, sive effectus.
Ideo aliter est dicendum, quod antecedens
illud est necessarium absolute, tum
C ex immobilitate actus, tum ex ordine ad
scitum : quia res ista non ponitur subja-
cere divinee scientia? nisi dum est in actu,
secundum quod determinationem et cer-
titudinem habet. Ipsum enim necesse est
esse dum est. Idcirco est similis necessitas
inserenda in consequente, ut scilicet acci-
piatur ipsum quod est Socrafem currere,
secundum quod est in actu : sicque determinationem
et certitudinem habet. Unde
patet quod si sumatur Socratem currere
prout ex antecedente sequitur, necessita-
D tem sortitur. Non enim sequitur ex antecedente
nisi secundum quod substat divinae
scientia?, cui subjicitur secundum quod
consideratur ut praesentialiter in suo esse
actuali : ideo sic quoque sumendum est
consequens. Quo utique modo constat,
quod et consequens necessarium sit : necessarium
enim est Socratem currere dum
currit.
sci-
Omne Sed rursus sic objici potest :
tum a Deo, necesse est verum esse ; sed
omnc contingens est scitum a Deo, etc.