Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

218 IX LIBRIM 1 SENTENTIARCM. — DIST. XXVII ; Q17EST. III
diversae opiniones. Quidam enim dixerunt, A sicut scientia ad scibilc. Hujusmodi autem
quod dicere in Dco dicatur tripliciter, scirelationes in divinis ponuntur dupliciter
licet, pure essentialiter, ac nolionaliter, et quoniam aliqmc sunt reales, quae requi-
etiam essentialiler cnm connotatione ef-
fectus in creatura; et qnod actni dicendi
non correspondel verbum nisi dnm nolionaliter
sumitur, qnia verbnm, secundnm
eos, non dicitnr nisi personaliter. Sed non
videtnr qnod possit esse dicere sine ver-
bo. — Alii dicunt, quod dicere, non sit
nisi intellectum suum manifestare : et sic-
ut homo potest intellectum suum manife-
runt realem ab invicem distinclionem
quasdam sunt rationis, sicut relatio impor-
tata hoc nomine, operatio, quod dicit re-
spectum implicitum ad operantem. Si ergo
relatio importata nomine verbi, sit tantum
relatio rationis, nil prohibet verbum
essentialiter accipi. Et hoc videtur ad ra-
tionem sufficere verbi prout a nobis tran-
sumitur ad divina : quia in nobis, ut di-
stare alteri verbo vocali, et sibi ipsi verbo B ctum est, nil aliud est verbum cordis nisi
inleriori; sic dicunt Deum ulroque modo
suum manifestare intellectum, videlicet
condendo creata, quae sunt quasi vocalia
Dei verba, et generando Filium, qui est
verbum cordis sui, quo manifestat se
apud se ipsum. Sicque secundum eos, verbum
dictum de Deo semper est perso-
nale. Sed hoc non videtur, quia si inqui-
ratur quid sit verbum quo quis sibimet
loquitur, non invenitur esse nisi conce-
ptio intellectus : quse conceptio est vel
species intellecta, vel actio intellectualis
quorum nullum in Deo realiter distingui-
tur a divina essentia. Porro si importet
talem relationem quse realem requirit dis-
tinctionem, oportet quod personaliter di-
non est realis in
catur in Deo : quoniam
divinis distinctio nisi personarum. Et est
simile de amore, qui secundum eamdem
distinctionem essentialiter ac personaliter
dicitur in divinis, ut dictum est ante. Verumtamen
in usu Sanctorum communiter-
ipsa operatio quse est intelligere, vel ipsa C que loquentium, verbum in divinis realem
species quse est similitudo rei intellectse.
Nec sine horum utroque potest quis intelligere
: utrumque namque istorum est quo
quis formaliter intelligit. Ideo impossibile
est quod ita sumendo verbum, aliquis in-
telligat nisi verbo intellectus sui quod sit
vel actio intelligendi, vel ratio actionis
illius, habens se ad eam ut medium co-
gnoscendi : quee ratio est species rei in-
tellectee. Quumque Deus Pater intelligat
se, si in divinis non esset verbum nisi
relationem realiter distinguentem impor-
tat. Unde Augustinus affirmat, quod Ver- De Trini-
tat e. llb - v ".
bum est idem quod sapientia genita. Hinc
queestio ista parum valet, quia non est de
re, sed de nominis significatione, qua? ex-
stat ad placitum. Propter quod in ea plurimum
valet usus, quia nominibus est
utendum ut plures, secundum Philosophum,
de rebus autem judicandum est
secundum sapientes : quia dum constat
de rebus, frustra habetur controversia de
personale, quod est Filius, oporferet quod D verbis, ut dicit Magister libro terlio, quar-
Pater inlelligeret Filio qnasi formaliter :
quod improbatnm est snpra.
Idcirco dicendum cum aliis, quod verbum
ex virtute nominis sui, potest tam
essentialiter quam personaliter accipi.Non
enim significat lantum relalionem, sicut
hoc nomen, paler; sed' imponitur ad si-
gnificandam rem aliquam absolutam simnl
cum respectu,sicut hoc nomen, scien-
tia : ita quod verbum imporfat relationem
ad id a quo est, videlicet ad dicentem,
tadecima disfinclione*. Attamen ea qua? in
divinis dicuntur, non sunt extendenda nisi
secundum quod eis utitur sacra Scriptura.
Denique verbum personaliter soli conve-
nit Filio, qui procedit secundum rationem
similitudinis per modum natura) et intel-
lectus;non Spiritui Sancto, qui procedit
per modum amoris et voluntatis. — Ha?c
Thomas in Scripto.
Verum ab hac responsione videtur Petrus
hoc loco parumper recedere. Etenim
;
(in fiue)