Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

202 IX LIBROI I SENTENTIARUM. — DIST. XXVI ; QILEST. I
deorsum. Aliquando vero respectus signi-
ficat tis per ea quae dicuntur ad aliquid,est
tantum in apprehensione rationis unum
alteri conferentis : el tunc est relalio ra-
tionis tantum; sicut dum comparat hominem
ad animal sicut speciem ad genus.
Porro dum aliquid procedit a principio
ejusdem naturse, oportet quod ambo, vi-
delicel tam procedens quam id a quo pro-
cedit, in eodem conveniant ordine : sicque
necesse esl ut reales respectus ad invicem
A
habeant. Quumque persona? in divinis prolium ad Patrem et Spirilum Sanctum. Sicedentes,
procedant in identitate naturee, B militer videmus plures personas eodem
necesse est ut relationes qua? secundum modo comparari ad unam, ut Patrem et
divinas accipiuntur processiones, sint re-
laliones reales. — Si autem objiciatur,
quod relationes in divinis fundantur super
actum intellectus et voluntatis, ergo sunt
rationis dumtaxat : dicendum, quod rela-
tiones qua> sequuntur solam operationem
intellectus, sunt in ipsis rebus intellectis
relationes rationis solummodo, quoniam
ratio nostra adinvenit eas circa et inter
res intellectas. Belationes vero quse con-
sequuntur operationem intellectus, quse C
sunt inter verbum intellectualiter proce-
dens et id a quo procedit, non sunt rela-
tiones rationis tantum, sed rei : quia et
ipse intellectus ac ratio res qusedam est,
et comparatur realiter ad id quod intelligibiliter
ab ipso procedit, quemadmodum
res corporalis ad id quod corporaliter ab
ipsa procedit. Hinc paternitas et filiatio
sunt reales relationes in divinis. — Hsec
Thomas in Summa. El consequenter os-
lendit ibidem, quod in Deo sint idem essentia
atque relatio, per ea quse jam ex D
Scripto suo sunt introducta.
His consonans Bonaventura : Omnes, in-
quil, catholici tractatores posuerunt pro-
prielates personarum in divinis, sed in
modo ponendi diversificati sunt. Nam quidam
perpendentes summam simplicitatem
esse in personis sicut in essentia, posuerunt
quod sicut in essentia penitus idem
est quod est et quo est, sic in personis
idem sit qui distinguitur et quo, scili-
cet suppositum atque proprietas : sic-
que differrenl solo modo loquendi. Quod
stare non potest, quia in eadem persona
sunl proprietates differenles non solum
in modo loquendi, sed et realiter. Videmus
enim quod una persona uno modo
refertur ad unam, ut Pater ad Filium.
Yidemus quoque unam personam uno
modo seu una habitudine comparari ad
plures, ut Spiritum Sanctum ad Patrem
et Filium ; et item unam personam plu-
ribus modis comparari ad plures, ut Fi-
Filium ad Spiritum Sanctum. Ergo unitas
habitudinis non potest accipi ex parte es-
sentise, nec ex parte personse quse refertur,
neque ex parte persona> ad quam
refertur. Restat ergo quod sit alius modus
dicendi ex parte rei.
Hinc jam communis tenet positio, in
divinis esse proprietates personales reali-
ter differentes ab invicem, ac per hoc dif-
ferentes etiam a personis aliquo modo.
Quemadmodum enim quia in essentia non
plurificata ponimus plures personas, ideo
modus dicendi essentialiter a modo di-
cendi personaliter differt, non solum dif-
ferentia sumpta ex parte nostri, sed et
ex parte rei ; sic sentiendum est de modo
dicendi personaliter, atque de modo di-
cendi notionaliter. Idcirco distinguunt ma-
gistri tres modos dicendi in divinis ex
parte rei, videlicet essentialem, personalem,
et notionalem ; diciturque communi-
ter quod tres sunt in divinis modi prsedi-
candi, videlicet in quicl, in quis, et in
quce. Unde incidit fallacia figura? dictionis
ex commutatione horum modorum, sicut
in creaturis ex commutatione pra?dicamentorum.
Quemadmodum ergo in divi-
nis est vera essentia et verae sunt perso-
n», ita et vera? proprietates personarum.
Proprietatis namque est distinguere : ergo
sicut inter personas est vera distinctio,
sic in personis sunt veraciter proprietates
distingueules. — Denique sicut est alius
modus quserendi de essentia et persona,