Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN SCIENTIA DEI APPELLANDA SIT UNIVERSALIS AN PARTICULARIS, ETC. 387
scientiam. — Prseterea, conditiones scien- A pro regula dictum, quod de Creatore su-
tise et cujuslibet cognitionis attenduntur
prsecipue secundum rationem medii per
quod res ipsa cognoscitur. Id autem qno
Deus cognoscit ut medio, est divina essen-
tia : quse non potest dici universale, quoniam
omne universale additionem recipit
alicujus quo determinatur, et ita est in
potentia et imperfectum in esse, quod di-
vinse nequaquam essentise convenit. Quse
etiam non est dicenda particulare : quia
principium particularis est materia aut
aliquid potentiale ; divina vero essentia
purus est actus. Cui nec ratio habitus pro-
prie convenit, quoniam habitus non est
ultima perfectio rei, et ordinatur ad ac-
tum.Hinc scientia Dei non est dicenda uni-
versalis nec particularis, nec in potentia
neque in habitu, sed semper in actu. Hsec
Thomas.
Gonsonat Petrus : Hse sunt, dicens, dif-
causau ferentise scientise creatse* et a rebus ac-
ceptse, quse per diversa media a rebus
accipitur; non autem scientise increatse,
quse causat res, et universa cognoscit per
medium unum, quod est divina essentia,
quse non est universale, nec particula-
re, nec habitus, nec passiva potentia. Et
quamvis scientia Dei sit causa rerum, et
sit semper in actu ; non tamen semper est
causa in actu, quum sit causa voluntarie
agens juxta sapientise suse censuram. Ideo
sine sua mutatione est dilatoria. Hsec Pe-
trus. — Concordat Richardus.
Albertus quoque ad ista respondet : Sci-
entia Dei nec est in universali, neque in
particulari, nec in agere, quoniam istse
sunt differentise illius scientise quse acci-
pit cognitionem unius ex prsecognitione
alterius : quod non convenit divinse et
increatse scientise. Quse etiam non est in
potentia aut habitu, sed semper in actu.
Quseritur etiam hic a multis, An scien-
tia dicatur univoce de scientia Dei et de
scientia creaturse.
Quse qusestio in qusestionibus sibi simi-
libus jam supra est ssepe soluta. Estque
peressentiali, incomparabili ac infinito,
omne genus transcendente, et de creatu-
ris, nihil univoce dicitur. Idcirco scientia
analogum est ad scientiam Dei atque sci-
entiam rationalium et intellectualium cre-
aturarum. Nec est ibi sequivocatio pura,
imo scientia creata in aliquo participat et
imitatur perfectionem increatse scientise :
alioqui ex cognitione creatse scientise non
possemus ad increatse scientise cognitionem
ascendere. Ista est responsio Ale-
B xandri, Thomse, Bonaventurse, sequaciumque
ipsorum.
Unde et Albertus hic scribit : Secundum
B. Dionysium septimo capitulo libri de
Divinis nominibus, scientia Dei non est
univoca scientise nostrse, neque scientise
angelorum, quia scientia Dei est de rebus
ut substantificatrix sapientise et scientise
mentium creatarum et omnium de quibus
est. Hsec Albertus.
Prseterea quseritur hic, An scientia Dei
C respectu aliorum a se sit practica an spe-
culativa. Ad quod paulo ,ante in verbis P . 386C
Udalrici responsum est, quod sit practica.
Richardus vero ad hoc magis exquisite
respondet, dicendo : Divina scientia considerari
potest ad res scitas, et ad modum
sciendi, atque ad voluntatem scientis. Primo
modo scientia Dei respectu aliorum
a se practica est, quum sit respectu ope-
rabilium per ipsum. — Secundo modo est
speculativa et practica secundum consi-
derationes diversas. Est etenim speculati-
D va in quantum scit ea modo speculativo.
Scit namque eorum divisiones, definitio-
nes, et habitudines ad eorum superiora,
ac proprias passiones : qui modus sciendi
operabilia est speculativus. Scit etiam ea
practico modo, intuendo simplices condi-
tiones eorum, habitudinesque eorum ad
invicem et ad productionem eorum : qui
modus sciendi operabilia practicus perhi-
betur. — Tertio modo scientia Dei respe-
ctu aliorum non est plene practica, nec
tantum speculativa. Plene etenim practica