Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

240 1N LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVII ; QU.EST. II
SEcundo
QUjESTIO II
quaeritur, An in divinis secundum
rationem intelligentise
ordinemque naturae actus personalis
sit prior relativa proprietate,
hoc est, an Pater sit Pater quia
genuit, vel potius ideo genuit quia
est Pater.
Videtur quod actus personalis sit prior.
Primo. quoniam paternitas fundatur in B
generatione sicut in fundamento : fundamentum
autem prius est eo quod funda-
tur in ipso. — Secundo, quia in littera
ex verbis Augustini asseritur, quod Deus
dicitur Pater, quia genuit, — Tertio, quia
in libro de Processione Spiritus Sancti ait
Anselmus, quod Pater genuit quia Deus.
Non ergo relatio ista paternitas, est ratio
quod genuit. — Quarto, in Filio generari,
secundum conceptum intellectus, est ante
filiationem. Imo si in Filio filiatio prse-
cederet generationem passivam, Filius es- C
set Filius antequam generaretur. Sed sicut
se habet Filius ad generationem passivam,
sic Pater ad generationem activam. Ergo
et in Patre generatio paternitate est prior.
In oppositum est, quia juxta preehabita,
pateruilas est proprielas relativa, consti-
tutiva Patris in esse personali. Si ergo
competit ei generare antequam Patrem es-
se, ergo actualis et realis actio convenit
ei antequam convenit esse personam :
quod dici non valet, quum esse et agere
sint suppositorum. — Rursus, paternitas D
est quasi ultimum ac formale constitutivumque
Patris in esse distinclo : ergo est
ei ratio operandi ac generandi.
Ad hoc respondet Albertus : In divinis
aliter est quam in inferioribus, quia in
inferioribus relationes sunl tantum rela-
tiones, nec constituunt personas, atque ex
mutationibus pneviis innascuntur. Porro
in divinis non sunt tantum relationes, sed
etiam proprietales : sicque habent actum
constitutivee differentise similem. Ideo in
divinis relationes sunt ante actus notiona-
les seu personales secundum intellectum.
Propterea auctoritas Augustini jam alle-
gata, intelligenda est de relatione ut est
relatio tantum : quoniam Pater non re-
fertur ad Filium in quantum in se ipso
constitutus est persona, sed potius quia
genuit.
Si autem objiciatur, quia Pater aut generat
in quantum Pater, aut in quantum
Deus, aut in quantum Deus Pater, aut
quoniam innascibilis, aut quia principium
spirativum : non enim pluribus modis po-
test considerari. Sed non generat secundum
quod Deus, quoniam et Filio conve-
niret, quum et ipse sit Deus. Nec generat
in quantum Pater : quia Anselmus in libro
de Processione Spiritus Sancti affirmat,
quod ridiculum exstet hoc dicere ; et ad-
dit, quod gignit ut Deus. Nec generat ut
Deus Pater, quum gratia neutrius conve-
niat ei generare. Nec generat ut innascibi-
lis, quoniam sic non comparatur ad Filium;
et adhuc minus comparatur ad ipsum
in quantum spirativum principium. — Ad
hoc dico, quod generat in quantum Deus
Pater. Idcirco Anselmus dicens quod ge-
nerat in quantum Deus, non expressit
totam rationem gignendi, sed partem :
quoniam virtus generandi originaliter est
a natura, sed actus atque proprietas est.
ipsius Patris. Sunt tamen qui dicunt quod
generat quia innascibilis, quia sic quse-
rit consortem cui delicias et divitias suas
communicet. Sed hi, salva pace ipsorum,
non intelligunt qusestionem, quia dum
qua^ritur, an gignit quia Pater, vel econ-
verso, qua^ritur de ratione generantis ut
est gignens, et non quare generet. — Haec
Albertus.
Hsec Udalricus in Summa sua, libro ter-
tio, diffusius prosequens : Distinctionem,
inquit, oporlet esse per proprietates. Istae
autem proprielates in quantum sunt pro-
prietates, non distinguunt nisi accidentaliler
: quoniam dicit Boetius in commento
suo super Porphyrium, quod licet pro-