Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QUALITER OMNIA SINT IN DEO IDEALITER ATQUE CAUSALITER, ET QUID SIT IDEA 401
cto, quod est creatura. Inter haec solum A
objectum potest habere rationem idese :
quia idea est exemplar ad quod arlifex
adspiciens operatur ; id aulem ad quod
inspicit intellectus, est ejus objectum,* ni-
hilque aliud nisi ut habet rationem objecti.
In nobis quoque idea, secundum quod
nomen idese aliquo modo locum habet in
nobis, non est ratio seu species intelli-
gendi quse non est ipsa res intellecta :
quia ad rationem et speciem intelligendi
sic sumptam, nunquam inspicit intellectus
artificis. Idcirco in nobis idea est B
ipsius intellectus nostri objectum. Unde
et in Deo proportionabiliter est dicendum,
quod scilicet idea in ipso non est ratio et
species intelligendi, sed ipsum objectum.
Quod in Deo est duplex, videlicet : primum
et principale, quod est divina essen-
tia; et secundarium, quod est res creabilis
vel creata. Ideo inquirendum, quid horum
habeat rationem idese. — Et videtur prima
facie, quod res creabilis ut intellecta
a Deo, sit idea sui ipsius ut producibilis
est ad extra. Idea namque est ratio rei C tse essentise ut intellectse a Deo, quse solum
apud intellectum exsistens objective, ad
cujus imitationem est aliquid producibi-
le : sed creatura ut intellecta a Deo ita
se habet ad se ipsam ut producibilem, ut
ratio apud intellectum objective exsistens,
ad cujus imitationem est aliquid produ-
cibile. Nam idem ut productum, imitatur
se ipsum ut intellectum produci, id est,
ut intellectualiter apprehensum ut produ-
catur : sic enim et non aliter producitur
res, sicut prseintellecta fuit produci. Ergo
creatura ut a Deo intellecta, est idea sui D
ipsius ut est producibilis aut producta. —
De divina vero essentia, an habeat ratio-
nem idese respectu creaturarum, dicendum
quod non, nisi imperfecte :
quoniam
creatura divinam essentiam imitari non
potest nisi imperfecte, utpote secundum
analogiam et quamdam proportionem, non
autem univoce, nee secundum genus nec
speciem. — Hsec Durandus.
Qui etiam dicit, quidditates rerum secundum
rationes et perfectiones earum
T. 20.
specificas ac proprias eis, non posse divinam
habere essentiam pro idea : quia
non possunt se habere ad Deum nisi ob-
jective. Iterum ait, quod idese non sunt
in Deo ponendso ut sint principium cogno-
scendi ; et ilem, quod Deus non intelligit
res per suam essentiam prout sua essentia
est exemplar aut similitudo earum, sed ut
est causa ipsarum.
In his verbis Durandi plurima conti-
nentur non solum repugnantia solidis et
sapientialibus scriptis prsecipuorum do-
ctorum, Alexandri, Thomse, Alberti, Bona-
venturse, et ceterorum nunc prsefatorum,
sed etiam verbis divinissimi, sacratissimi
et theologicissimi Dionysii, illuminatique
Augustini, aliorum quoque Sanctorum.
Prsefati quippe doctores, ex his quse ma-
gnus Dionysius quinto capitulo de Divinis
scribit nominibus, probant quod exempla-
ria seu idese in Deo sunt quid increatum,
et substantificatrix ratio creaturarum, et
forma omnino perfecta, nil habens materialitatis
: quorum nullum convenit crea-
objective se habet ad Deum, nec realiter
idem est cum divina essentia, sed cum na-
tura creata, ita quod eadem ut intellecta,
non est exemplar sui ipsius ut producibi-
lis seu productse. Alexander quoque, irre-
fragabilis Doctor, ex verbis SS. Dionysii et
Augustini ostendit, quod idea in Deo vere
et proprie est ipsa ars ac sapientia Creatoris.
Ex quorum etiam verbis Thomas,
Albertus, Bonaventura, Petrus, Richardus,
Udalricus, declarant et probant, quod idea
in Deo est divina essentia ut imitabilis in-
tellecta.
Porro quod ait Durandus, solum objectum
habere rationem idese, quia idea est
exemplar ad quod artifex inspiciens ope-
ratur, id autem quod inspicit intellectus,
est ejus objectum, nihilque aliud nisi ut
habet rationem objecti : hoc, inquam, fa-
ciliter reprobatur. Intellectus etenim in-
spicit tam objeclum quam similitudinem
seu speciem intelligibilem per quam iilud
intelligit ; sed objectum inspicit ut quod
26