Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN IN DIVINIS ACTUS PERSONALIS SIT PRIOR RELATIVA PROPRIETATE 241
prietas semper consequatur subjectum, tamen
quum non sit de constituentibus
ipsum esse, est de genere accidentium. Un-
de sic ipsse. proprietates potius consequun-
tur hypostases conslitutas, quam constitu-
ant eas.Item,in quantum sunt proprietates
originis, sic per accidens consequuntur
actum originis, potiusque notificant sub-
stantialem distinctionem, quam ipsam cau-
sent. Sic namque per se homo generat
hominem, et per accidens pater generat
filium. Insuper, in quantum sunt proprie-
tates divinae, non constituunt hypostasim,
nec hypostasum distinctionem, quum in
una persona sint duse proprietates. Sed
in quantum sunt proprietates originis in
divinis, habentes rationem oppositorum
respectuum, constituunt et distinguunt
personas. Nam ratione oppositionis respe-
ctuum, important distinctionem realem si-
ne compositione et diversitate, sicut expo-
situm est. — Itaque actus originis praecedit
relationem in quantum relatio est, et est
causa seu ratio relationis : quia relatio
talis fundatur in operatione, ut dicitur |C prietas, sed natura divina ut est in Patre,
quinto Metaphysicae. Si vero sumatur re-
latio ut est in Deo, et ut constitutiva per-
sonse, ita secundum intellectum prsecedit
originis actum, quum actiones sint suppositorum.
Quod etiam verum est de communi
spiratione, quse est relatio. Potentia
namque spirandi, quse est essentia sum-
pta sub ratione hujus relationis in Patre
et Filio, est principium hujus actus qui
est spirare. Hsec Udalricus.
Concordat Thomas hic loquens : Secundum
illos qui dicunt quod relationes non
constituunt nec distinguunt personas, sed
tantum manifestant distinctas et constitu-
tas, relatio sequitur actionem personalem
absolute, secundum modum et ordinem
intelligendi. Sed quia non invenitur ali-
quid distinguens constituensque personas,
nisi relatio originis secundum rationem
suae oppositionis ; idcirco dicendum, quod
relatio hoc modo secundum intellectum
prsecedit actionem personalem. Itaque di-
co, quod relatio potest considerari tripli-
T. 20.
A citer. Primo, in quantum relatio absolute
et ex hoc non habet quod preecedat ope-
ralionem, sed potius quod sequatur eam,
ut patet in creaturis. Secundo, ut relatio
divina quae est personam constituens, imo
et ipsa persona subsistens : sicque
;
:
secun-
dum intellectum praecedit actionem per-
sonalem. Tertio, in quantum est ipsamet
operatio personalis : et sic sunt idem et
simul secundum intellectum ac rem. —
Ad auctoritatem igitur Augustini dicendum,
quod attendit ad relationem ut est
B relatio, et. non ut est relatio talis divina,
constitutiva personae. Melius quoque dici
potest, quod in hoc quod dicitur, Quia ge-
nuit, Pater est, non importatur aliquis or-
do causae, sed magis identitas relationis.
Unde et ipse Augustinus testatur, quod
ideo est Filius, quoniam genitus; et quia
Filius, ideo genitus. — Hsec Thomas in
Scripto. Qui etiam ad auctoritatem Anselmi
respondet sicut Albertus : Principium
(inquiens) generationis in divinis, non po-
test esse tantum natura, nec solum pro-
vel ipsa proprietas quae est paternitas.
Hinc Anselmus non expressit totum quod
ad principium generationis exigitur. Verum
ut totum complectamur, oportet dici
quod Pater generat non tantum quoniam
Deus est, nec solum quoniam Pater est,
sed quoniam Deus Pater.
His consonans Petrus : Omnis (inquit)
actio egreditur a supposito aliquo per formam
quse sit operationis principium, ex-
sistentem in ipso. In supposito autem Pa-
D tris quadruplex forma intelligitur : una
communis Patri ac Filio atque Spiritui
Sancto, utpote deitas; secunda communis
sibi ac Filio, scilicet communis spiratio
tertia sibi propria per comparationem ad
principium a quo, scilicet innascibilitas
quarta sibi propria per comparationem ad
id quod est a Patre, hoc est ad Filium,
puta paternitas. Actus igitur generandi a
Patre egreditur non per formam deitatis,
quoniam actus iste non est communis Tri-
nitati quemadmodum deitas ; nec per for-
16