Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

46 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XVII ; ur.EST. VII
omni arte. Quum ergo virtus sit circa dif- A
ficile seu arduum bonum, non quilibet
actus auget eam, sed qui cum grandi co-
natu ac diligentia exhibetur, aut multi
actus sequivalentes. Rursus, quum virtus
permanentiam habeat, non quilibet actus
potest eam augere, sed qui fit cum magno
conatu atque custodia cordis, ut stabiliter
exerceatur. Item, quum virtus inclinet per
modum natura?, possumus loqui de aug- caritate, quamvis ex debili conatu, aliquamento
caritatis sicut de naturalium augliter ad ejus augmentum disponunt. Et
mento formarum. Etenim quum agens sit
tale in actu quale est patiens in potentia,
si de calido fieri debet calidius, non suffi-
solutio objectionis istius jam patet ex di-
B ctis. — Eadem est solutio ad secundum.
— Ad tertium, quod plus est mereri cari-
cit quod calefaciens sit seque calidum, sed
oportet ipsum plus de calore habere quam
illud quod plus calefiet ab ipso. Confor-
miter, quum actus caritatis remisse ab
habitu caritatis progreditur, magis facere
videtur quod habitus minuatur quam in-
tendatur. Idcirco oportet ferventer et toto
conatu, non remisse, virtutibus inha^rere.
Haec /Egidius.
Hujus etiam qusestionis similem ponunt
doctores super secundo Sententiarum, dis- C est verum quod per quemlibet actum ca-
tinctione vicesima sexta, An scilicet gratia
gratum faciens actu quolibet augeatur. Ibique
respondent Thomas et alii sicut hoc
loco.
Unde et Durandus scribit ibidem : Non
omnis actus ex caritate vel gratia proce-
dens, meretur augmentum caritatis vel
gratiae, sed solum illi qui sunt secundum
proportionem caritatis vel gratise volun-
tatem informantis, excellentioresve actus,
puta ex toto voluntatis conatu manantes.
Cujus ratio est, quoniam ille solus dignus D
est accipiendis, qui bene utitur jam acce-
ptis; sed habens habitum intensum operansque
remisse, non utitur debito modo
habitu suo, quoniam actus non proportio-
natur intensioni seu magnitudini habitus :
ergo per tales actus non meretur augmentum
gratise, sed solum per illos qui habitum
ipsum adsequant sive excellunt. —
Hsec Durandus. Cujus verba intelligenda
sunt de actibus illis remissis divisim :
quia ut dictum est, multi simul sequiva-
lent uni actui satis intenso ad gratiee incrementum.
Videlur quoque his concordare Antisio-
dorensis in Summa, libro tertio.
Ad primum igitur respondendum, quod
sicut opera bona ex genere ante carilatis
infusionem exhibita, aliquo modo dispo-
nunt ad caritatem ; ita opera facta ex
tatis augmentum, quam vitam 8eternam,in
quantum mereri caritatis augmentum, est
promereri et glorise incrementum. Quam-
vis autem omnis actus ex caritate procedens,
vitam meretur seternam, non tamen
felicitatis augmentum, ut communior tenet
positio. Verumtamen ad argumentum
quo ita arguitur, Per quemlibet actum
caritatis homo fit carior Deo, ergo et major
in caritate ; respondet Richardus : Non
ritatis homo efficitur carior Deo secundum
quod carior dicitur a majori habitu
caritatis, sed secundum quod carior dici-
tur a pluribus operibus ex caritate elici-
tis : pro quibus operibus homo etiam
quoad prsemium essentiale remunerabi-
tur. Prsemium enim essentiale correspon-
det non tantum habitui caritatis viae, sed
habitui et actibus simul. Haec Richardus.
De hoc tamen suo loco veritas magis patebit.
— Ad quartum dicendum, quod non
est simile propter rationes prsetactas. —
Ad quintum, quod actus caritatis remissus
non manet irremuneratus : imo multipli-
citer utilis est, et disponit ad caritatis ac
glorise incrementum.
Circa haec addit Thomas hoc loco : Quum
tota capacitas animse vix sufficiat ad rece-
ptionem tanta? perfectionis quanta est ca-
ritas, nisi Deus ex sua liberalitate et pietate
suppleret : ideo ad hoc quod in anima
sit ultima dispositio ad caritatem et ejus
augmentum, requiritur actus qui sit se-