Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN DEUS POSSIT PR.ECIPERE EA QlLE SUNT CONTRA AUT PR.ETER VOI.UNTATEM SUAM G47
an possit contra ea praecipere. Nec potest
contra ea prsecipere, loquendo conjunctim,
ita ut contra ea praecipiat, et tainen ma-
lura sit agere contra ea, sicut jam dictum
est. — Haec tria videnda sunt. Primum
est, quid sit dispensalio. Secundum, quae
praecepta sint dispensabilia. Tertium, an
in prseceptis Decalogi cadat dispensatio.
— Quantum ad primum, sciendum quod
tria haec differunt, interpretatio preecepti,
dispensatio, et revocatio. Interpretari prae-
ceptum, est dare rationabilem intellectum
praecepti ac praecipientis, non tollendo
obligationem praecepti in aliquo : et talem
interpretationem potest quilibet dare in
valde manifestis ; in dubiis vero spectat
ad eum qui condidit legem, vel ad parem
aut superiorem. Dispensatio autem et re-
vocatio important amotionem obligationis
praecepti, sed differenter : quoniam dispensatio
importat hoc in casu, et quantum
ad aliqua; revocatio vero absolute impor-
tat obligationis amotionem. — Denique
praeceptorum negativorum quaedam sunt
de malis quae non essent mala nisi essent
prohibita : ut non comedere carnes feria
sexta. Alia sunt de malis secundum se, ut
adulterari. Omnia itaque prsecepta prohi-
bitiva eorum quse mala sunt quia prohi-
bita, sunt dispensabilia : quia ab eis tolli
potest conditio ponens rationem illiciti.
Unde si Papa revocaret quadragesimale
jejunium, nullus obligaretur ad illud. Ra-
tio quippe illiciti in talibus, est prohibitio
solum, quam potest amovere qui fecit
eam. Prsecepta vero prohibentia mala secundum
se, sunt dispensabilia, dummodo
ratio mali queat removeri ab eis ; non
alias, ut sunt communia juris naturalis
prsecepta, videlicet non esse male agendum,
nec debitum subtrahendum, quorum
opposita includunt malum culpae in pro-
pria ratione : ideo indispensabilia sunt
praecepta malorum talium prohibitiva. Si-
militer dicendum de affirmativis praece-
ptis. Nam quaedam praecipiunt bona fieri
quae necessaria non sunt ad salutem nisi
quia praecepta : et haec sunt dispensabilia;
A non autem illa quae jubent fieri bona secundum
se jusla et necessaria ad salutem,
nisi ab eis ratio boni valeat amovcri. —
Haec Durandus : qui quantum ad ter-
lium, sequilur responsionem praelaclam
Alexandri, Thomse ac Bonavenlurae, vide-
licet, qualiter praecepta Decalogi dispen-
sationem recipiant aut non.
Praeterea, ad quaestionem hanc, an Deus
polest praccipere quod non vuit, respondet
Durandus : Hic est duplex modus dicendi.
Primus est, quod Deus potest praecipere
B et quandoque prsecepit quod non vult, nec
voluntate antecedente nec consequente :
ut fuit de immolatione Isaac. Quod quum Gen.xxn,2.
non fuerit adimpletum, non fuit a Deo
volitum voluntate consequente, nec etiam
voluntate antecedente : quia voluntas an-
tecedens et consequens non sunt oppositae,
ut quod una velit, non velit alia. Nec
ideo fuit fictio in hujusmodi jussione, quia
per eam aliquid significabatur, ut in metaphoricis
parabolicisque sermonibus. —
Alia positio est omnino contraria, et dicit,
G quod Deus non possit praecipere aliquid
quod nullo moclo vult, nec voluntate ante-
cedente nec consequente. Quod primo sic
probat : Deus vult voluntate antecedente
omne id quod ad aliquid ordinat; sed quicumque
praecipit aliquid, ipso facto ordinat
id quod praecipit : igitur eo ipso quod
Deus aliquid praecipit, vult illud voluntate
antecedente. Secundo, Deus voluntate an-
tecedente vult omnes homines salvos fie- 1 Tim. «, 4.
ri, et tamen voluntate consequente vult
multos damnari : ergo voluntate conse-
D quente vult oppositum ejus quod vult vo-
luntate antecedente. Nec tamen istae voluntates
sunt in Deo contrariae, quoniam
voluntas anlecedens non est voluntas ab-
soluta et plena, sed conditionata, et quantum
ad quid, ut dictum est ssepe. Distinctio
namque voluntatis divinae in voluntatem
antecedentem et consequentem, non est
ex parte voluntatis, in qua summa sim-
plicitas est, sed volitorum. Potest etenim
aliquid habere rationem voliti secundum
quid et secundum rationem suam in gene-