Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

400 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XXXVI ; QU.EST. I
ctum ejus ad rem Deus operatur :
paradi- A
gma enim dicitur a wapa, quod est juxta, et
Soyy.a, quasi docens operari. Vocatur item
mundus archetypus a Platoue in Timseo, id
est principale exemplar, ab : j.oyk, quod est
princeps, et tutto?, quod est exemplar. —
Nec ista dicendo incidimus errorem Pla-
tonis, qui posuit duplices ideas, videlicet
formas quasdam separatas ante rem ex-
sistentes, qua3 sint principia scientia? generationisque
rerum, nec sint in mente
divina, sed sint lumen effluens a prima
causa : quod lumen esset omnium for- B
marum hypostasis, sicut lumen corporale
omnis coloris. Sed has ideas Philosophus
reprobat primo Metaphysicse, dicens vani-
loquium esse poeticasque metaphoras, ponere
eas. Alias ideas posuit Plato in mente
divina, ut patet in primo Timsei, ubi asserit
Deum operari ad extra ad exemplum
sincerse atque perpetuae et incommutabilis
proprietatis et rationis, non ad exem-
:
plar factum aut elaboratum seu aliunde operatur. Exemplar autem est ad cujus si-
acceptum. Cui positioni Aristoteles conmilitudinem aliquid fit aut factibile est.
sentit, nec contra hoc aliqua objectionum C Idea ergo est forma seu ratio ad cujus
suarum procedit. Sicque Augustinus in similitudinem agens per artem aliquid po-
libro de Ordine ait : Non erravit Plato potest producere.
nens intelligibilem mundum. quem appel- Sunt autem ideee propriissime in Deo.
lavit immutabilem sempiternamque ratio- Res enim habent esse sex modis : primo,
nem qua fecit Deus hunc mundum :
quam
qui negat, sequitur ut dicat Deum irratio-
nabiliter fecisse quse fecit.
Clemens vero philosophus dixit exem-
plaria non esse in Deo, nec separata, sed
principaliora inter entia esse exemplaria
aliquorum :
quod quinto capitulo de Divi-
nis nominibus S. Dionysius reprobat, quo- D
niam et ipsorum principaliorum exempla-
ria oportet esse in Deo, nec ipsa principa-
liora in rebus sunt omnino perfecta, sicut
exemplar divinum dicit formam prorsus
perfectam, nihil malerialitatis habentem.
Deut. iv, Scriptura namque dicit crealuras nobis
51 ' J - esse oslensas a Deo, non ut curramus post
eas, sed per earum proportionalem cogni-
tionem sursum erigamur in omnium causam
finalem. — Amplius, sicut divinus
Dionysius docet ibi, de ratione primi exem-
plaris, puta idese, sunt sex :
primum, quod
sit similitudo et species exemplatorum ;
secunduin, quod sit foris extra res omnes;
tertium, quod sit in Deo secundum
rationem intellectus practici, qui voluntatem
includit; quartum, quod sint priora
cunclis creatis, quia seterna sunt et non
facta ; quintum, quod se habeant instar
intellectus in quo sunt, quia pura, in-
variabilia, quemadmodum mens divina
sextum, quod sint causa entium produ-
ctiva. — Hsec Udalricus.
Prseterea de his multa scribit Durandus
quse prseinductis consona non videntur.
omnis
Nam inter cetera loquitur : Non
forma intellectualis potest dici idea, sed
solum illa ad cujus similitudinem est ali-
quid producibile. Propter quod S. Diony- DeDivin.
sius ideas exemplaria vocat. Seneca quo-
que in epistola ad Lucilium disseruit : Idea
est exemplar ad quod artifex adspiciens
in potentia materise; secundo, in suis cau-
sis agentibus, in quibus virtualiter prseex-
sistunt ; tertio, in se ipsis, dum actualiter
sunt productse; quarto, in intellectu nostro
cognoscente ; quinto, in intellectu motorum
orbium, quoniam opus naturse est
opus intelligentise ; sexto, in intellectu di-
vino. Nulli autem esse rei jam tacto con-
venit ratio idese nisi sexto : quia esse rerum
in materia, est potentiale; idea autem
est quid primum, principale et invariabile,
etc. In Deo autem quatuor considerantur,
videlicet : intellectus, et ratio secundum
quain intelligit, actus quoque intelligendi,
et res intellecta, puta objectum : quarum
tria prima sunt idem in Deo, et etiam
quartum, loquendo de primo et principa-
li ejus objecto, quod est divina essentia,
non aulem loquendo de secundario obje-
;
nom. c. v.