Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

200 IX LIBRUM I SENTEXTIARUM. DIST. XXIX : OU.EST. III
(amen ad hoc videntur diversi diversimo- A De ratione enim vera? productionis non
de respondere.
Itaque Thomas respondet in Scripto :
Processio creaturarum ex processione est
divinarum personarum : liinc absolute lo-
quendo, per prius dicitur principium re-
spectu persona? et productionis ad intra,
quam respectu creaturarum. Verumtamen
intuendum, quod in principio secundum
quod dicitur respectu creatura?, est consi-
derare ipsam habitudinem ad creata, qua?
temporalis est, et id in quo habitudo illa
fundatur, videlicet virtus et operatio Dei,
in quibus tamen non est ratio principii
ad extra, nisi quasi habitualiter : sicque
secundo modo considerando principium,
ipsum principium per prius dicitur respe-
ctu creatura?, quam respectu divina? per-
sona?, cujus principii ratio consistit in
proprietate. Et istud est verum per modum
quo secundum intellectum essentiale
dicitur prius notionali ; sed hoc non est
nisi secundum quid. Ha?c Thomas.
Concordat omnino Albertus, ponitque
simile de potentia generandi et potentia
creandi, ut dictum est supra.
Circa ha?c ait Durandus : Principium
(inquiens) dupliciter accipi potest : primo,
pro eo quod est ratio productivi; secundo,
pro actuali habitudine seu relatione producentis
ad productum. Si igitur primo
modo sumatur principium, prius competit
in divinis respectu creaturarum : quoniam
creatura? plus participant de ratione
causati et principiati, quam persona divi-
na producta. Creatura namque est aliud a
Creatore; non autem persona producta, a
persona divina producente. Si vero prin-
cipinm accipiatur pro actuali habitudine
seu relatione principii productivi ad productum,
sic principium per prius dicitur
respectu persona? divina? producta?, quum
habitudo et relatio inter personas sit rea-
lis et a?ternalis, relatio aiitem Dei ad crea-
turas est solum relatio rationis. Ha?c Du-
randus.
Cujus verba non videntur posse salvari.
est substantialis distinctio inter producen-
tcm atque productum, sed sufficit distin-
ctio personalis. Imo ut Alexander,Thomas,
Bonaventura et alii quidam declarant, ad
perfectissimam emanationem atque verissimam
generationem id pertinet ut genitum
ac productum eamdem numero naturam
habeat cum gignente, ut sit ei
plenarie simile et a?quale, sicut est in
divinis, quamvis ad hoc cognoscendum na-
turalis ratio non pertingat, nec in crea-
B turis ita inveniatur. Quemadmodum ergo
paternitas et generatio, teste Apostolo, per Ephes. m,
prius convenit Deo quam creaturis, quam- 15-
vis Filius in divinis non distinguatur sub-
stantialiter a Patre; ita et productio,quamvis
producentis et producti una numero
sit natura. Ad hoc valent et alia? rationes
ad hoc probandum inducta?. Rursus, sicut
fecunditas convenit Deo eminentius per
comparationem ad emanationem ad intra,
quam quoad creaturarum productionem,
sic et ratio principii et activa productio.
C Hinc substantialis identitas producti cum
producente, rationem et perfectionem pro-
ductivi principii seu productionis ac prin-
cipii non minuit, sed complet et perficit.
Hinc ^Egidius et Richardus absolute con-
cedunt, quod principium in divinis per
prius dicitur respectu divina? persona?,
prsesertim quia esse principium divina?
persona? competit ab seterno persona? di-
vina? producenti.
Postremo de hoc Alexander sic loqui-
tur : Quaeritur cui primo conveniat ratio
D principii. Ad quod potest absolute dici,
quod principium per prius dicitur de
principio generationis quam creationis
lamen quoad humanam intelligentiam est
econtra, quoniam ordinem seternorum non
noscimus nisi per ordinem creaturarum.
— Quseritur etiarn, utrum principium prout
dicitur essentialiter, prius sit secundum
ordinem intelligendi,quam principium secundum
quod dicitur notionaliter. Dicendum,
quod duplex est ordo intelligendi.
Unus secundum apprehensionem naturalis
;