Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

504 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXXIX J QUiEST. III
plicitas gerenda disposuit mobilis nexus A sunt naturales, quod non subsunt arbitrio
alque ordo temporalis. Potest quoque de-
scribi non solum in relatione ad ea quorum
est, sed etiam in ordine ad suam
causam, videlicel providentiam Dei. El sic
est re-
describit Boetius, dicens : Fatum
bus mobilibus inha?rens dispositio qua
providentia, etc. Est itaque differentia
Incc inter fatum et providentiam, quod
providentia Dei connectit res quadam in-
divisione atque immutabilitate ;
fatum ve-
ro connectit eas ut sunt distincta? atque
libero, ut quod aliquis sit longus aut bre-
vis, albus aut niger : et in his possunt
siderum vires. Aliae sunt qua? quamvis
sint naturales, tamen liberum arbitrium
potest juvare ad eas, ut sanitas, a?gritudo:
et in his eliam potest vis positionis siderum
quatenus naturales sunt. Alise sunt
dispositiones qua? non sunt naturales, sed
subsunt libero arbitrio hominis, aut quibusdam
spiritibus, vel prima? causee : ut
quod aliquis sit fur; quod subest hominis
mutabiles. Idcirco Boelius inquit : Pro- B voluntali seu maligno spiritui suggerenti,
videntia cuncta pariter, quamvis diversa,
quamvis infinita, complectitur ; fatum ve-
ro singula dirigit in motu, locis, formis,
temporibus distributa : ita ut ha?c tempo-
ralis ordinis explicatio in divina? mentis
adunata prospectu, providentia nomine--
tur ; eadem vero ordinatio ac adunatio in
rebus digesta temporibusque explicata,
fatum vocetur.
Verum his objici potcst. Videtur enim
quod fatum non sit mobilis nexus, sed
et non natura?. Similiter, quod aliquis sit
religiosus, non subest natura?, sed volun-
tati Dei gratiam infundentis. Et in his,
loquendo simpliciter, non habet posse vis
siderum, quamvis quidam philosophi hoc
putabant, dicentes quod per fatum rei seu
constellationem posset pra?nosci qualis
quis esset futurus quantum ad dispositiones
has tertias : quod est falsum. Tamen
vis sideris habet bene vim inclinandi, non
necessitandi : sicut natus sub Marte, est
prorsus immobilis, quum dicat Boetius : C calidus, et ex hoc habet inclinationem ad
floc (scilicet fatum) actus fortunasque hominum
indissolubili causarum connexione
constringit. — Respondetur, quod fatalis
series dicitur constringere res indissolu-
bili causarum connexione, quoniam con-
tinet eas indissolubiliter sub periodo or-
dinata a divina providentia : qua? causa?
quum ab immobilis providentia? profici-
scantur exordiis, ipsas quoque immutabi-
iram, non necessitatem. Et hoc multipli-
citer probat Gregorius in homilia Evan-
gelii, Quum natus esset Jesus. — Refert Matth.u,i.
etiam Augustinus quinto de Civitate Dei
de duobus de quibus Hippocrates recila-
vit, quod eodem tempore infirmabantur,
eodemque tempore ingravescebant infir-
mitates eorum, alque eodem tempore alle-
viabantur. Unde interrogatus Possidonius
les esse necesse est. Dicitur ergo falum astrologus, respondit hoc esse, quia in
constringere res incommutabili connexi- eadem constellatione fuerant nati. Hippoone
causarum, quia coercet eas ut una D crates vero respondit hoc esse, quoniam
non habeat quod alterius est, nec potest ab eisdem parentibus nati essent, et uno
evagari extra id quod divinitus ordinatum concubitu concepti, unoque editi partu.
est seu pra?visum. Verumtamen immobi- Augustinus vero recte testatur, quod cau-
litas isla non est mobilitati pra?fata? ipsius
fati contraria, quoniam intelligenda est
per comparationem ad providentiam Dei.
Queeritur interea, qualiter verum sit,
quod fatum asseritur esse dispositio re-
licta in rebus ex vi siderum. Respondendum,
quod tria sunl genera disposilionum
in hominibus. Qua?dam namque tam pure
sa fuit magis origo seu causa intrinseca,
puta, complexio, humor, medicina, victus,
et consimiles causa? propinqua 1
,
quam
causa? illa? remotse. — Ha?c Alexander.
Qui eliam sciscitatur, an omnium sit
fatum quorum est providentia. Et respondet
: Omnia qua? fato subsunt, providentia?
quoque divina? subjiciuntur, non econtra.