Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN ALIQUID CONVENIAT 1NVARIABILI DEO EX TEMPORE 297
le principium creaturse, nisi creatura exsi- A tur relative nisi quoniam aliud refertur
stente in actu : quod non semper fuit, sed
ex tempore. Hoc autem non contingit de
aliis quse absolute dicuntur de Deo, quod
scilicet dicantur de eo ex tempore : quia
quse absolute dicuntur, secundum pro-
prias rationes aliquid ponunt in eo de
quo pra^dicantur, ut quantitas, qualitas.
Unde nihil horum invenitur quod non rea-
liter sit in eo de quo vere ac proprie prse-
dicatur. Hinc non possunt de aliquo ex
tempore dici, nisi id mutetur per susceptionem
ejus quod ante non habuit. Relatio
autem ex sua ratione non habet quod
ponat aliquid in eo de quo dicitur, sed
dicit habitudinem tantum ad aliud : unde
ut dictum est, invenitur relatio aliqua non
exsistens realiter in eo de quo dicitur. Id-
circo in talibus habitudines illse de novo
dicuntur de aliquo non per sui mutationem,
sed illius ad quod dicitur.
Quum ergo objiciatur, quoniam nomina
illa quse ex tempore prsedicantur de Deo,
aut conveniunt ei per se, aut per acci-
dens : dicendum, quod secundum Magistrum,
ista preedicantur per accidens, non
quod sit in Deo, sed in creatura. Verumtamen
advertendum, quod in istis nomi-
nibus duo considerantur, videlicet habitu-
do sive relatio, et id super quod fundatur
in Deo : quemadmodum habitudo creatio-
nis activee habet pro fundamento in Deo
virtutem divinam, cujus est educere res
in esse de nihilo. Si ergo consideretur hoc
quod habent pro fundamento, dicuntur
per se, et Deo conveniunt ab seterno quantum
ad illud, quia essentia, virtus et operatio
ab eeterno est in Deo. Sed quantum
ad habitudinem, per accidens dicuntur de
Deo. Accidens vero dupliciter sumitur :
primo, pro natura accidentis condivisa
substantise, sicque in Deo nullum est ac-
cidens; secundo,pro eo quod convenit per
aliud, prout dicimus quod album sedificat
per accidens, quia adjungitur ei quod per
se est causa aedificationis, videlicet aedifi-
catori : sicque per accidens convenit Deo
referri ad aliud extra se. Non enim dici-
ad ipsum, quemadmodum quinto Metaphy-
sicse ait Philosophus, quod scibile dici-
tur relativum non quia ipsum refertur,
sed quia aliud, piita scientia, refertur ad
ipsum. Nec tamen sequitur quod habitudo
illa quse designatur in Deo, conveniat al-
teri per se, sed magis respectus oppositus,
qui est esse creaturam, aut esse servum,
vel aliquid tale. — Hsec Thomas in Scri-
pto. Qui in hac ultima responsionis suse
particula parumper a prseinducta respon-
B sione Alberti recedit. Albertus quippe, ut
tactum est, ait se dicere non audere, quod
aliquid conveniat Deo non gratia sui, sed
gratia connotati, qaum potius connotato
conveniat esse gratia Dei. Pro quorum
concordantia apparet dicendum, quod ali-
quid competat Deo formaliter gratia seu
ex parte et habitudine creaturse, sed effi-
cienter gratia Dei convenit connotato at-
que creato esse et quod est.
In prima etiam parte Summge de hac
materia scribit. Quse (si non fallit memo-
G ria) introducta sunt supra:ideo omittuntur
hoc loco.
Petrus demum circa heec loquitur : Qua-
tuor modis prsedicatur aliquid de aliquo.
Primo, per essentiam : ut, homo est ani-
mal. Secundo, per denominationem seu
inhserentiam : ut, homo est albus. His duo-
bus modis aliquid de novo prsedicari de
aliquo immediate, importat mutationem
in illo ; et his modis nihil de novo praedi-
catur de Deo. Tertio modo aliquid prse-
dicatur de alio per causam : uf, dies est
D sol aut latio solis. Quarto, per habitudinem
seu respectum : ut, iste est dexter
illi. Hisque duobus modis aliquid de novo
praedicari de alio, non importat mutationem,
ut patet de dextro ad sinistrum. Primo
horum duorum modorum ultimorum
prsedicantur de Deo illa quse absolute di-
cuntur, ut patientia mea, salus mea. Se-
cundo autem horum modorum praedican-
tur de Deo ea quee relative conveniunt ei,
ut dominus et creator : quae principaliter
significant divinam essentiam, et impor-
qusst. 1 3,
a.7;43,a.2.
tom. XIX,
p. 513 B,
543 C.
Ps. lxx, 5;
XXVI, 1.