Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

Jer
11.
AN VERBUM PROPRIE DICATUR IN DIVINIS 247
mo Spiritui dicere, quam cogitando in- A Aliquando autem sumitur notionaliter et
tueri ; et quod per Jeremiam Dominus
xxix, contestatur, Ego cogiio cogitationes : di-
cendum, quod cogitatio ibi extense acci-
pitur, pro actu conceptuque menlis.
Sexto qua?rit, an ratio verbi conveniat
Filio tantum, hoc est, an Verbum sit uomen
personale vel essentiale. Ad quod respondebitur
statimiistud quippe est unum
de principalibus liujus distinctionis quse-
sitis. Ad quod Alexander sic arguit : An-
selmus in Monologion ait, Unaqua>que per- verbum. — Sumendo autem dicere essentisona
in divinis se ipsam et alias dicit : B aliter et absolute, tres sunt dicentes, id est
intelligentes : quorum est unum intellige-
ergo Pater dicit se, et Filius dicit se, et
Spiritus Sanctus dicit se. Dicere autem
est verbum proferre. Ergo quadibet persona
in divina profert intra se verbum.
Quod vero unicuique personae convenit,
essentialiter dicitur in divinis. Secundo,
verbum est notitia cum amore, secundum
Augustinum de Trinitate. Sed notitia illa
est aliquid absolutum, non relativum. —
In oppositum est Augustinus quintodecimo
de Trinitate : In hac (inquiens) Trini-
conuolat effectum in creatura, ut ad He-
brppos : Locutus est nobis in Filio. In-
terdum sumilur essentialiter et connotat
indistincte effecfum Irium personarum,
sicut iu Job : Locutus est Dominus ad
Satan. Aliquando vero connotat effectum
appropriatum personse alicui, juxta illud :
Non enim vos estis qui loquimini,sed Spi-
ntus Pattis vestri qui loquitur in vobis.
Et sicut dicere accipitur modis his, ita et
re et una intelligentia, et per consequens
unum verbum essentialiter sumptum„quoniam
intelligeutia appropriata, est idem
quod verbum. Denique unaquseque divina
persona dicit, id est indicat, se et aliam,
sumendo dicere absolute, prout respicit
dicibile : sicque dicit se et aliam non ut
verbum prolatum, sed ut rem indicatam.
Creaturam quoque dicit Deus secundum
duplicem sensum. Primo, quia producit
Hebr. i, 2.
Job i, 8.
Matlh. x,
tate nihil dicitur Verbum nisi Filius, nec G eam, secundum illud in Psalmo : Ipse di- ps.xxxh.o.
donum nisi Spiritus Sanctus. Anselmus
quoque in Monologion : Mirum, unumquemque
se et alios dicere, et unum solum
ibi Verbum esse : quod tamen nullatenus
dici potest Verbum trium, sed tantum
unius eorum, cujus est Filius et imago.
Ad hoc Alexander respondet : Loqui ac
dicere, multipliciter accipitur in divinis.
Aliquando namque dicit essentiam non
connotando aliquid in creatura : ut quum
dicimus, Pater dicit seu loquitur se ; et
xit, et facta sunt. Secundo, quia eam de-
clarat : sicque frequenter legitur in Pro-
phetis, Locutus est Dominus.
Prseterea quserit circa illud Augustini
quintodecimo de Trinitate : Pater tanquam
se ipsum dicens, genuit Verbum. Non enim
se ipsum perfecte dixisset, si minus esset
in Filio quam in se ipso. Ex quo videtur
quod idem sit se dicere, quod generare.
Ergo sequitur : se ipsum perfecte dixit,
ergo se ipsum perfecte genuit. — Dicen-
tamen cointelligitur ibi aliquo modo Ver- D dum, quod non sequitur. Quum enim dicibum,
quoniam cointelligitur intelligentia, tur, Perfecte se dixit, sumendo dicere no-
quse Filio appropriatur. Istud etenim di-
cere, non est nisi intelligere, juxta illud
Anselmi : Quid est summo Spiritui dice-
re, nisi cogitando intueri ? Aliquando di-
cere sumitur notionaliter, ut quum dicimus
: Pater loquitur Verbum. Nam idem
est Patrem Verbum proferre, quod gene-
Ps. lxi, i2. rare. Hinc super illud Psalmi, Semel locu-
tus est Deus, ait Glossa : Semel locutus
est Deus, quia Verbum seternaliter genuit.
tionaliter, sensus est quod exprimendo se
genuit sibi sequalem, non se ipsum, sed
similem producendo. Itaque in Patre idem
est se proferre et generare, sed non est
idem in Patre se proferre et se generare.
— Hsec Alexander.
Preeterea ad queestionem hanc, An verbum
dicatur in Deo personaliter, an essen-
tialiter, Thomas respondet : Circa hoc sunt
20.