Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN CARITAS AUGEATUR, ET QUALITER QUIBUSVE ACTIBUS 33
Quam appropinqualionem efficit carilas,
per quam mens Deo unitur. Hinc Apostoi
Cor. xu, lus caritatem nominat viam : Excellentiorem,
inquiens, viam vobis demonstro. —
Virtualis quoque quantitas caritatis non
solum attenditur penes numerum objectorum
quse caritate amantur, quum et minima
caritas diligat omnia quse caritate
sunt diligenda; sed etiam, imo prsecipue,
secundum intensionem actus, ut magis vel
minus aliquid diligatur : sicque virtua-
lis quantitas caritatis augetur. — Dicitur
etiam caritas summa virtus respectu aliarum
virtutum, et dicitur esse in summo
ex parte objecti, quod Deus est. Attamen
non quselibet caritas summa est, neque in
summo, quantum ad perfectionem suam
in se, aut quantum ad actus sui intensionem
: imo ita augetur. — Quidam vero
dixerunt caritatem non augeri quantum
ad suam essentiam, sed solum secundum
radicationem suam in subjecto, vel secundum
fervorem. Sed hi propriam vocem
non intellexerunt. Quum enim sit acci-
dens, esse ejus est inesse : ideo aliud nihil
est caritatem secundum essentiam suam
augeri, quam eam magis radicari vel in-
esse subjecto. Conformiter, quum caritas
sit virtus essentialiter ordinata ad actum,
idem est ipsam augeri secundum essen-
tiam, et ipsam habere efficaciam ad producendum
actum ferventioris dilectionis.
Sicque augetur secundum essentiam. Haec
in Summa praefata.
Goncordant Petrus et alii quidam, di-
centes : Augmentatio et diminutio sunt
mutationes circa magnum et parvum. Un-
de secundum quod aliquid se habet ad
magnitudinem vel parvitatem, ita se ha-
bet ad augmentum et diminutionem. Ma-
gnitudo demum et parvitas attribuuntur
alicui dupliciter. Primo, secundum quod
ipsa dicuntur magna aut parva : et sic
augentur substantiee quarum est esse magnum
vel parvum secundum quantitatem
molis vel virtutis. Secundo, prout magis
vel minus insunt : sicque dicuntur au-
geri et minui formse quse possunt magis
T. 20.
A et minus inesse, ut albedo et sanitas. Hoc
quippe est eas augeri secundum essen-
tiam, quoniam accidentis esse est, inesse.
Secus esset de forma subsistente, ut de
anima, quse minus inest materiae quam
formse substantiales eductse, nec tamen
est minor quam illse. Sic ergo caritas secundum
essentiam suam augetur. Verumtamen
aliud est formam magis inesse sub-
jecto, et aliud firmius inesse subjecto, vel
in subjecto liberius operari : quia heec
duo, videlicet firmius inesse ac liberius
B operari, attenduntur secundum dispositio-
nes concomitantes ; sed primum, utpole
magis inesse, attenditur secundum essen-
tiam formse. Hinc dicere caritatem augeri
secundum majorem radicationem in sub-
jecto vel secundum majorem fervorem,
non est dicere ipsam augeri secundum es-
sentiam ; sed ipsam magis inesse, hoc
solum est eam augeri secundum essentiam.
Magis vero dicitur inesse secundum
quod potentia subjecti magis terminatur
sub actu formse et ei subjicitur. Gujus ex-
C emplum est in sole, cujus materise capa-
citas tota terminatur sub sua forma : et
ita est de caritate quando ad suum perve-
nit terminum. — Hsec illi. Quorum hoc
ultimum dictum videtur a verbis illis
Thomse praehabitis discordare. Quse tamen
discordantia videtur in diverso usu seu
acceptione verborum et in modo loquen-
di magis quam in re ipsa consistere : ideo
parva apparet.
Positio autem Richardi concordat Tho-
mse in omnibus jam inductis ; similiter
D positio Bonaventurae. Gommuniter vero
atque concorditer fatentur doctores cari-
tatem augeri ; sed in modo ponendi, mul-
tipliciter diversificari et contrariari vi-
dentur.
Porro JEgidius quamvis caritatem augeri
concedat, negat tamen eam essentialiter
posse augeri : imo nullam virtutem nullamque
formam accidentalem dicit augeri
seu intendi vel remitti secundum essen-
tiam, quum essentia rei in indivisibili sit
consistens, et species rerum habeant se
3