Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QILEST. I : QUALITER OMNIA SINT IN DEO IDEALITER ATQUE CAUSALITER, ETC. 393
itom.xi,36. ctat verba illa Apostoli, Ex ipso et per A
ipsum et in ipso sunt omnia : de quibus
supra tractatum est.
NUnc
QU.ESTIO PRIMA
quseritur primo, Qualiter om-
nia sint in Deo idealiter atque
causaliter, et quid sit idea.
Videtur quod omnia non sint in Deo
idealiter. Primo, quia in libro de Divinis
cap. vn. nominibus S. Dionysius protestatur, quod B
omnium notitiam, scientiam et substan-
tiam Deus praehabet et prseeoncepit non
secundum ideam. — Secundo, quia Deus
cognoscit mala, quse tamen non laabent
ideam iri Deo. — Tertio, in libro de Causis
habetur, quod intelligentise superiores cognoscunt
per formas universaliores. Quum
ergo Deus sit omni intelligentia infinite
superior, ipse universa cognoscit per unam
universalissimam formam, quse est sua es-
sentia. Non ergo universa et singula per
proprias sunt ideas in Deo. — Quarto, Pla- C
to vocavit ideas formas separatas in se
subsistentes, essentialiter communicabiles
rebus : quod rationibus exemplaribus rerum
in mente divina consistentibus non
convenit.
In contrarium est auctoritas Augustini
in libro LXXXIII Qusestionum, quo ait :
Ideas ubi esse arbitrandum nisi in mente
Creatoris? Non enim extra positum quidquam
intuebatur, ut secundum illud con-
stitueret quod creavit.
Ad hoc Alexander respondet : Si idea
vel exemplar diceretur aliquid differens a
divina essentia, nullo modo divina scientia
per exemplar esset aut per ideas. Unde
in hoc erravit Plato, ponens tria principia,
utpote, Deum, ideam, materiam. Et hoc in-
tendit B. Dionysius reprobare. Si vero idea
dicat ipsam essentiam in quantum est ars
vel species secundum quam sunt res, sic
divina scientia est per ideas, quia per se
ipsam, quse est ars atque exemplar rerum.
D
Circa hoc quseritur, quum idea, ratio et
sapientia sint idem in Deo secundum sub-
stantiam, quomodo differunt secundum ra-
tionem. Nempe quod idem sint re, probatur
auctoritate Augustini, libro LXXXIII
Qusestionum dicentis : Idese sunt rationes
rerum stabiles et invariabiles, quse divina
intelligentia continentur : quse quum non
oriantur nec occidant, secundum eas tamen
formatur omne quod oritur et occi-
dit. In libro quoque de Civitate Dei : Idese,
inquit, sunt in mente divina : quas qui
non credit, infidelem se esse non ambigat.
— Et respondendum, quod ista idem sunt
re et differunt ratione, ila quod ratio re-
spicit finem, idea formam, exemplar effi-
cientem, sapientia cognitionem, sicut et
ars operationem. Hinc in quantum effi-
ciens scit qualiter debeat operari secundum
exemplar, dicitur sapiens ; in quantum
vero potest operari quum vult,dicitur
artifex : et quia secundum rem unum et
idem est in Deo causa exemplaris et finis
et causa cognoscens ; ideo secundum rem
unum et idem sunt, sapientia, ratio et
idea.
Sed tunc quseritur, cur dicantur plures
idese et rationes, quum non sit nisi una
sapientia. Dicendum quod hoc est, quoniam
differunt ratione. Ars namque, exem-
plar et sapientia plus se tenent ex parte
Dei cognoscentis, qui omnino unus et sim-
plex est : ideo non recipiunt pluralitatem,
ut dicantur plura exemplaria, plures artes
vel plures sapientise esse in Deo. Ratio
vero et idea magis tenent se ex parte rei
cognitse : ideo sicut multa sunt cognita,
sic multse dicuntur ideae et rationes, quia
respectum connotant ad creata : qui re-
spectus non est in Deo secundum rem,
nec dependent idese a creaturis. Et quam-
vis libro prseallegato asserit Augustinus,
quod alia ratione creatus est homo, alia
equus; non tamen sunt plura ab seterno.
Imo utraque ratio illa est res una, quse est
divina essentia, licet una distinguatur ab
alia ut ratio : quemadmodum punctus ad
quem plures linese terminantur, uhus est