Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

LIBER I SENTENTIARUM. DIST. XXXI 305
[temporis] ex tempore sic accepto ; imo A dicere Deum ab aeterno dominum exstitis-
ante tempus, puta in aevo, non tamen ab
aeterno. Secundo tempus sumitur large,
pro mensura cujuslibet mutationis; sicque
in instanti creationis exstitit tempus, id
est primum nunc temporis. Quum itaque
dicitur, Deus ccepit esse dominus ex tem-
pore, ly ex denotat ordinem : aut ergo
notat consequentiam, et sic non ccepit es-
se dominus temporis ex tempore; aut con-
comitantiam tantum, et ita coepit esse dominus
temporis ex tempore large sumpto,
id est simul cum tempore. Hsec Petrus.
Praeterea recolendum, quod doctores
etiam prsecipui ad preetactam queestionem
diversimode responderunt. Quidam
etenim, sicut et Petrus, hic dixerunt, quod
esse dominum non convenit Deo ab seter-
no. Idem dicit iEgidius, allegans ad hoc
evidentem Augustini auctoritatem quinto
de Trinitate, videlicet quod non debeamus
se, ne cogamur fateri creaturam quoque
ab aeterno fuisse : quia non potest dominus
appellari nisi sit cui dominetur. Alii, ut
Thomas de Argentina, concedunt quod ab
aeterno fuerit dominus. — Verum ad ista
assignatur concordia, quoniam dominus
dicitur vel ab actu dominandi, vel a potestate
et habitu dominandi : et primo
modo convenit ex tempore, creatura producta
; secundo modo convenit ab seterno.
Yerumtamen aptius reor quod non con-
B venerit ab seterno. Proprie namque loquen-
do, nomen hoc, dominus, dicit relationem.
Relatio autem non dicitur proprie ab
aptitudine, sed ab actu : sicut non dicitur
aliquis proprie pater quoniam potest aut
potuit generare, sed quoniam genuit. Sic
non proprie dicitur dominus quia po-
test servum habere, sed quoniam habet
servum.
DISTINCTIO XXXI
A. Quomodo dicatur Filius cequalis Patri, an secundum substantiam,
an secundum relationem ; ita et similis.
PRiETEREA
considerari oportet, quum tres personae coasquales sibi sint,
utrum relative hoc dicatur an secundum substantiam, et si relative, utrum
secundum relationem an secundum essentiam consideranda sit sequalitas;
deinde quid sit ipsa aequalitas. Ad quod dicimus, quia sicut simile nihil sibi est
(similitudo enim, ut ait Hilarius, sibi ipsi non est), ita et sequale aliquid sibi non
Hilar. de
dicitur : ac per hoc, sicut simile, ita et mquale relative dicitur. Dicitur ergo relative Hb.m'n.2; .23.
Filius sequalis Patri, et utrique Spiritus Sanctus. Est tamen sequalis Patri Filius
et utrique Spiritus Sanctus propter summam simplicitatem essentise et unitatem :
aaqualis est ergo Filius Patri secundum substantiam, non secundum relationem.
Unde Augustinus in quinto libro de Trinitate ait : Quserimus secundum quid Aug.de Tri
aequalis sit Patri Filius. Non secundum hoc quod ad Patrem dicitur Filius, aequalis l^Ti hb
est Patri : restat ergo ut secundum id aequalis sit, quod ad se dicitur. Quidquid
autem ad se dicitur, secundum substantiam dicitur : restat ergo ut secundum
substantiam sit aequalis. Eadem ergo est utriusque substantia. Item in sexto libro :
T. 20. 20