Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

20
250 IN LIBRfM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVII I QU.EST. III
clepium : Cognoscens rerum naturas invocet,
adoret, collaudel artem mentemque
divinam. El videtur Richardus sentire,
quori per artem intellexil Verbum seter-
ii 1
1
iii . Sic equidem ail : Forte Trismegistus
in libris Prophetarum aliquid reperit rie
emanatione personarum, vel fuit edoctus
ab aliquo, vel forsan Deus sibi revelavit
per aliquam gratiam gralis rialam : Deus
enim aliqna nianifeslavit philosophis qua?
in lumine pure naturali invenire non po-
/fo///.i,io, Inissent, nl virietnr ari Romanos sentire
Apostolus. Hsec Rieharrius. — Verumlamen
breviter dici posset, quod Trismegi-
stus per artem Dei intellexit practicam
cjus scientiam seu dispositionem fienrio-
ruiu fontalem.Nam quiriam philosophi non
ponentes in Deo emanationem ad intra,
posuerunl artem in eo, dicentes quod sic-
ut ars humana imitatur naturam, ita na-
tura imitatur artem increatam.
Insuper positio Thoma? in Scripto eonso-
nat dictis Alberti, qui scribit hic : Judicio
meo, clicere est a?quivocum ad personale
et essenliale. Non enim virieo qualiter
queat riefenrii, quod Deus, non intellectis
personis divinis seu emanatione ad intra
non exsistente, non possit se riicere seque
manifestare perfecte : imo virietur impo-
tens, si non posset. Sed hoc dicere erit
essentiale, nec corresponriebit ei verbum
personaliter ab ipso procedens. — Hinc
sine prsejudicio dico, quod verbum acci-
pilur tribus moriis. Priino, pro riicto seu
dictione manifestante intellectum dicen-
tis : sicque riicitur generaliter respectu
cujuscumque dicentis. Secunrio, prout ad-
riil super hoc processionem et distinctionem
personalem a riicente : et sic dicere
non convenit nisi Palri, nec verbum nisi
Filio. Tertio, prout aririit super ha>c riuo
respectum ari creaturas : et sic designat
pcrsonas, el connolat riivinam cssentiam.
Primo morio unaquseque riivina persona
riicil se el quanriibel riivinam personam.
Secundo modo solus Pater dicil solum Filiuin.
Tertio inorio Deus Paler dicil omnes
Ps.xxxn,9. creaturas, juxla illud in Psalmo : Ipse di-
A xil, cl facta sunt, iri est, genuil Yerbum,
in quo eranl ul fierent. Haec Albertus.
Qui et verbum Anselmi exponens : Se-
cunriuin inlenlioncin (inquil) Sanctorum,
riicere Dei, est ad siinililuriinem dictionis
inlerioris, cl esl cogilanrio se inlueri. Altamen
differt dicere ab inlelligere alque co-
gnoscere. Intelligere enim se, non dieit ni-
si conversionem inlellectus superse;sed
cognoscere se, est cognitionem sui apuri
se habere ; riicere vero se, est manifesta-
re se per aliquiri a se proceriens quod sibi
B sit simile, sicut et nostrum verbum mani-
festat nostrum conceptum. Hsec Albertus.
Amplius Bonaventura hic recitat aliorum
opiniones, et reprobat quasdam, sicut
et Thomas. Deinde improbat opinionem
dicentium, quori verbum interdum essen-
tialiter, quandoque personaliter accipia-
tur : quia ut ait, hoc est contra Augustinum,
dicenlem quod verbum eo ipso quo
verbum, dicitur ad alterum; et contra Anselmum,
qui ait, Apertissimum est quori
verbum non est ille cujus est verbum. —
G Hinc Bonaventura respondet : Dicere est
iriem quod loqui. Loqui autem contingit
dupliciter, scilicet ad se et ad alterum.
Loqui vero ad se, nihil aliud est quam
aliquid mente concipere. Mens vero con-
cipit intelligendo, et intelligendo aliud
concipit simile alii ; sed concipiendo se,
concipit simile sibi. Mens ergo dicendo
se, apud se concipit verbum per omnia
simile sibi, et hoc est verbum conceptum.
Alio modo dicere ad alterum, esl conceptum
mentis exprimere, et huic dicere
D correspondet verbum prolatum. Et sicut
in nobis dupliciter sumilur riicere, ita in
Deo. Nam riicere Dei apud se, est intelligendo
concipere : quod est generare similem
sibi prolem. Cui dicere correspondet
verbum natum, id est Verbum a?ternum.
Secundo, dicere Dei, est exterius se exprimere
: et sic dicere Dei, est per creaturam
se declarare. Huicque dicere corre-
sponriet verbum creatum ac temporale.
— Concedenrium est ergo, quod verbum
sicut et clicere, dupliciter sumitur, utpote