Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

1G IN LTBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XVII \ QU.EST. I
Sanctus mox excitaret liberum arbitrium
ad meritorium actum. — Insuper, quod
Scotus dicit Spiritum Sanctum esse formam
virtulum. quamvis verum est de forma
efficienter exemplariterque formante,
hoc tamen non sufficit huic proposito,
quia oportet in anima esse unam virtutem
supremam formaliter inha?rentem, quse sit
ceterarum virtutum motrix formalis, ver-
tex, vita et forma interior.
Introducit demum Scotus circa qusestionem
hanc multas difficultates (ut apparet)
supervacuas, curiosas, quibus immorari,
magis videtur fractio capitis et impedimentum
devotionis, quam occupatio fru-
ctuosa. — Prseterea dicit, quod nec sola
caritas, nec sola voluntas sit principium
elicitivum actus dilectionis seu meritorise
actionis : et in hoc ipsi consentio. Addit
quoque, quod voluntas cum caritate est
totale principium actus meritorii : quod
quamvis aliquo modo queat salvari, loquendo
videlicet de interiori principio,
potest tamen et impugnari, quia neces-
sario concurrit atque requiritur actualis
motio et specialis cooperatio Spiritus San-
cti. Ulterius dicit, quod voluntas est prin-
cipalior causa respectu actus, caritas vero
respectu meriti et acceptationis : quod
forsan juxta modum suum loquendi, for-
maliter potest admitti. Asserit item, quod
neutra causarum istarum accipit causali-
tatem ab alia, ita quod nec voluntas habet
causalitatem ad operandum a caritate, nec
econtrario. Quod monstratur erroneum,
quum certum sit voluntatem a caritate in-
clinari et affici, vivificari atque idoneam
fieri ad producendum meritorios actus,
et ad movendum imperialiter, efficaciter
ac meritorie alias vires ac virtutes ad ac-
tus suos : ad quae sine caritate est impo-
tens. Caritas quoque quum sit accidens
voluntati tanquam proximo subjecto inhae-
rens, fulcimentum et aliquid vigoris, con-
servationis et efficaciae sortilur ab ea, et
juvant se invicem cooperanturque mutuo.
At vero Durandus : Omnes, inquit, po-
nunt caritalem increatam, quse Deus est,
A juxta illud : Deus caritas est. Omnes quo- Uoann. iv,
que ponunt aliquam caritatem creatam,
quse potest sumi dupliciter : primo, pro
actu quo diligimus Deum, et hanc omnes
concedunt ; vel pro habitu, et hanc negat
Magister. Ponit enim libro secundo, quod
gratia exsistente in essentia animse, non
oporleat aliquem ponere habitum in vo-
luntate, mediante quo eliciatur actus di-
lectionis meritoriee. — Deinde Durandus
circa hoc ponit opinionem ^Egidii et ejus
motiva jam tacta, et efficaciter reprobat
B ea ; et addit : Operatio sciri facit seu ar-
guit formam. Caritatis autem duplex est
operatio : prima, hominem reddere Deo
carum ; secunda est dirigere seu ad me-
ritorium actum perficere. Videndum ergo
propter quam operationum istarum opor-
teat ponere caritatem creatam in anima.
Et videtur quod non propter primam, quoniam
homo potest Deo esse carus sine
caritate ipsum informante : quoniam omne
donum Dei exsistens in homine pro-
cedit a caritate qua Deus primo diligit
C hominem : prius ergo sumus Deo cari,
quam caritas nobis infundatur ab eo. Igi-
tur propter secundam caritatis operationem
oportet ponere habitum caritatis in
voluntate, videlicet ad promerendum vitam
geternam de condigno. Ex puris nam-
que naturalibus non meremur, saltem de
condigno, quamvis de congruo. Denique
quum Spiritus Sanctus moveat voluntatem
ad meritorium actum, hoc est vel per
modum objecti cogniti tantum, vel etiam
per modum agentis, inclinantis volunta-
D tem in objectum sic cognitum. Non primo
modo, quia sic movet voluntatem in na-
turali dilectione, quae non est meritoria
de condigno : ergo secundo. Yerumtamen
circa hsec multa scribit Durandus, quse
suis locis discutientur.
Porro, quod ait hominem posse esse
Deo carum sine caritate in ipso homine
exsistente, non videtur bene sonare, quum
scriptum sit, Sine fide impossibile est pla- nebr. xi,6.
cere Deo : ergo nec sine caritate. Et rur-
sus ait Scriptura : Neminem
diligit Deus sop.vn.as.