Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

560 1N LIBRl.M I SENTENTIARtJM. DIST. XLII ; QTLEST. I
voluntas in Deo, secundum rationem et A
ordinem intelligendi, esl ante potentiam.
Praeterea, Anselmus in libro Cur Deus lio-
mo :
Jn oinnibus, inquil, habentibus vo-
luntatem el potestatem, potestas sequitur
voluntatem : ut, possum ambulare, si volo;
possum loqui, si volo. Ergo et in Deo
sic esse videtur.
Dicendum, quod potentia tribus modis
consideralur. Uno modo ut est genus
omnium potestatum quocumque modo di-
claruin : el ila non referlur ad actum,
sed in inferendo sequitur ad scientiam ac B
voluntatem el quamlibet aliam potestatem,
sicut genus ad speciem. Sicque potentia
praecedit voluntatem atque scientiam, secundum
quod ait Richardus : Ex potentia
est scientia, et ex potentia ac scientia est
dilectio seu voluntas. Alio modo dicitur
potentia comparata ad opus indefinile :
ita dicimus, quod Deus multa potest de
potentia absolula, quae nec facit nec fa-
ciet. Tertio dicitur potentia regulata ab
arte operativa, et exsequens praeconceptum
a sapientia et volitum a voluntate : G
et haec non est nisi eorum quae fuerunt
vel sunt aut erunt. Similiter scientia du-
pliciter sumitur : primo, pro scientia spe-
culativa, quae est boni et mali; secundo,
pro scientia approbationis, quae est boni
tantum.Voluntas quoque accipi potest pro-
ut est generalis omnium virium et potentiarum
motor ad actum : quemadmodum
dicitur per respectum ad volitum quod est
bonum :
et hoc modo dicfa, est in aequo
cum potentia secundo et lertio modo di-
cta. Scientia autem secundo modo dicta,
est in aequo cum potentia et voluntate ul-
timo modo sumptis. — Haec Albertus.
Idem Udalricus,qui in Summa sua, libro
secundo, de potentia et omnipotentia Dei
;
et
scribit diffuse : ex qua supra allegata sunt
inulta, el infra qua?dam tangentur.
Insuper Thomas : Nomen (inquit) po-
tentiae primo fuit impositum ad designandum
hominum potestatem, prout dicimus
quosdam homines esse potentes, ut loqui-
lur Avicenna ; deinde translatum est ad
res naturales. Dicitur autem in hominibus
esse potens,qui de aliis facere potest quod
vult sine impedimento; et secundum quod
impediri polest, sic minuitur ejus poten-
tia. Impeditur vero potentia alicujus nalu-
ralis voluntariive agentis,in quanlum pati
potest ab aliquo. Unde de ratione potentiae
quantum ad primam sui impositionem,
est non posse pati. Hinc et illud quod non
potest pati, quum nec agere possit, dicilur
potens : nam durum dicimus, quod habet
potentiam ut non secetur. — Ex quibus
concluditur, Deo convenire potentiam secundum
perfectam potentiae rationem :
tum quia omnia agit ut prima causa, quod
convenit ei in quantum est primus perfe-
ctusque actus et prima activa potentia, nihil
etenim agit nisi ut ens in actu; tum
quia nil patitur, quod convenit ei in quantum
est purus actus sine admixtione to-
tius materialis proprietatis et potentialita-
tis. Quumque potentia dicat principium
actionis, quidquid est actionis principium
vocatur potentia, ut calor et frigus. Sic
quoque divina essentia secundum quod
est principium operationis, vocatur poten-
dicimus, Intelligo, quia volo; Ambulo, quia
volo. — Ilaque potentia primo modo sumtia;
nec potentia in
ab essentia.
Deo est aliquid aliud
pta, voluntatem scientiamque praecedit Praeterea, si quis instet, quia secundum
non autem secundo et tertio modo acce- D Philosophum quinto Metaphysicae, omnis
pta. Scientia vero primo modo dicta, prae- polentia vel est activa, aut passiva. Et cercedit
potenliam secundo aut tertio modo tum quod Deo non competat passiva po-
dictam. Voluntas demum secundo modo tentia; et videtur quod nec activa : quia
ut ait ibidem Philosophus, potentia activa
esl principium transmulationis in aliud in
quantum aliud, et ita requirit aliquid in
quod agat : Deus autem in agendo non re-
quirit materiam aut subjectum, imo totum
simul producere potest. Dicendum, quod
activae potentiae accidit quod requirat ma-
teriam in quam agat, in quantum est im-