Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

304 IN LTBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XXX ; QUJEST. III
nniiiii importat relationem realem, aliud A relatio Dei ad creata realis sit, et quid cir-
rationis, ut scientia et scibile. Hujus autem
diversitatis csl ralio ista, quoniam id
super quod fundatur relatio, interdum in-
venitur in altero tautum, aliquando in
utroque. Sieut relatio scientiae ad scibile
fundatur super apprehensionem secundum
esse spirituale, quod tantum est in
sciente, non in scibili : ideo realis relatio
est in scientia, non in scibili ad scienti-
am. Econlrario est de amante atque ama-
to, quia amoris relatio fundatur super
appetitum boni, quod non solum exsistit
in anima : ideo in utroque relatio est re-
alis, ut loquitur Avicenna, quoniam in
utroque est dispositio per quam refertur
ad alterum. Et quoniam omnes relationes
creaturse ad Deum fundantur super modum
quo a Deo accipiunt, qui modus non
est in Deo, quoniam creaturge non assequuntur
perfectionem modi secundum
quem Deus operatur in eis; hinc relatio-
nibus creaturarum ad Deum non correto, realem importat relationem. — Ad terspondet
realis in Deo relatio. Hsec Thomas.
— Idem Richardus. Concordat et
tium, quod actu rationis aut etiam omnis
C mentis creatse cessante, maneret Deus ve-
Petrus.
Circa ha?c scribit Scotus :
Dicunt aliqui,
quod nulla relatio dicitur de Deo ex tem-
pore, imo nec relatio rationis, imo est tantum
appellatio nova : quoniam sicut potest
intelligi ut in actu et in potentia, sic re-
lationes fundata?. super actionem varian-
tur, sicut calefactivum, quia calefacere
potest ; calefacturum, quoniam calefaciet.
Simililer relationes ad propositum. Nam fuerit dominus ab seterno. Et respondet :
sicut fundamentum est idem diversimode Dicendum simpliciter quod non, quia ab
consideratum, sic relatio eadem est et va- D seterno non fuit creatura, respectu cujus
riatur secundum nomen. Unde relatio cre-
autis fuit ab eeterno relatio creativi : sic-
que relatio aptitudinalis et relatio aclualis
sunt una relatio. Dicitur quoque communiter,
quod relatio Dei ad creaturam non
est realis. — Hoc loco Scotus prosequitur
quorumdam opiniones. Ipse autem con-
sentit prgohabitis in hoc quod relatio Cre-
atoris ad creata non est realis.
Insuper Durandus hic scribit prolixe,
alioruin opiniones narrando,videlicel quod
ca hoc alii opinenlur. Ipse vero doctores
sequitur pneinductos, quod non sit relatio
illa realis. — De scriplis autem Scoti et
Durandi pertranseo, quoniam claritatem
exposita? veritatis magis videntur obscu-
ritate involvere quam elucidare.
Alexander demum circa hsec plura in-
quirit : cujus determinationes virtualiter
sunt inducta? sententialiterque expressae.
Ad primum ergo dicendum, quod in
B Deo est verum et summum dominium, et
ipse realiter atque verissime universorum
dominus est, rex et creator ; sed illud dominium
non est realis relatio aut respectus
ad creaturas, imo est potestas et omnipotentia
coercendi subjiciendique omnia
sibi, super quam ratio negotians circa
Deum, fundat relationem et respectum
ipsius ad creatiiras. — Ad secundum, quod
dominus in creaturis, non in ente increa-
re potestatem et prsesidentiam habens ac
dominus quantum ad potestatem et juris-
dictionem altissimam, super quam funda-
mentalis esset relatio secundum dici, sed
non quantum ad realem respectum relationemque
actualem. — Ad quartum dicendum
sicut ad primum.
Circa hsec quserit Petrus, utrum Deus
dicitur dominus. — Si quaeratur an coepit
esse dominus ex tempore : respondendum,
quod rerum quse cceperunt esse in
tempore, ipse coepit esse dominus ex tem-
pore. Quod si investigetur an ccepit esse
dominus temporis [ex temporej, distinguendum
est, quia tempus dupliciter su-
milur. Primo proprie, pro mensura mutationis
successivae ; et sic non fuit tempus
in primo instanti creationis rerum, sed
ccepit : ideo Deus non coepit esse dominus