Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

242 IX LIimiM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVII | QU.EST. II
mam communis spirationis. quoniam ge- A
neratio non est Palri Filioque communis
neque per formam innascibilitatis, quia
innascibilitas originem privat passivam,
nec ponit aclivam. Oportet ergo ut egre-
diatur per formam paternitatis. — Porro
homine patre naturaliter prior est forma
qua in se subsistit, quam forma per quam
actum generalionis producit,hoc est quam
potentia generaudi ; el potentia illa natu-
raliter prior est actu queni educit, actus-
que ille prior est naturaliter relatione
quam causat. Sed in Deo Patre totum hoc B
verissime est simplici modo, quoniam totum
in eo idem est re, videlicet : pater-
nitas qua subsistit, potentia qua agit, actus
ipse, et relatio consequens actum. Secundum
tamen intellectum, prius intelligitur
paternitas ut forma Patris constitutiva,qua
personaliter in se subsistit, deinde ut po-
tentia generativa qua agit, deinde ut ac-
tus generationis, et ultimo ut relatio. Ha?c
Petrus.
Insuper in prima parte Summa?, qua?art.
4. stione quadragesima, scribit Thomas : Ori- C
go in divinis significatur dupliciter, utpote
active et passive. Active quidem, sicut
generatio attribuitur Patri ; spiratio quo-
que, quse est actus notionalis, Patri ac Fi-
lio. Passive autem, sicut generatio seu
nativitas attribuitur Filio, processio Spi-
ritui Sancto. Origines itaque passive signi-
ficata?, praecedunt secundum intellectum
simpliciler proprietates procedentium per-
sonarum, etiam personales : quia origo
passive significata, significatur ut via ad
personam proprietate constilutam. Simi- D
liter et origo active designata, prior est
secunduin intellectum quam relatio non
personalis personae originantis : sicut ac-
tns nolionalis spirationis secundum intel-
leclum pra?cedit proprietatem relativam
innominatam, communem Palri et Filio.
Personalis vero proprietas considerari po-
test dupliciter. Priino, ut relatio : et sic
rursus secundum intellectum praesupponit
actum notionalem, quia relatio in quan-
luin hujusmodi, fundatur super aclum.
;
Alio modo, secundum quod est constitu-
tiva personae : sicque oportet quod pra?-
intelligatur relatio aciui notionali, sicut
persona agens praeintelligitur actioni. Ha?c
Thomas in Summa.
At vero Richardus : Ad hanc (inquit)
quaestionem aliqui dicunt, quod proprielas
non est ratio actus personalis in Patre.
Non enim generat quoniam Pater, sed
econverso. Generat autem in quantum est
quaedam hyposlasis complete constituta
per suam essentiam et per primitatem
quae secundario includitur in significato
innascibilitatis, et complete distincta ab
omni hypostasi alterius essentiae, distin-
guibilis quoque per proprietatem relativam
ab omni hypostasi ejusdem essentia?,
habens omnimodam primitatem respectu
omnis emanationis, per quam est in ea
fontalis plenitudo ad omnem emanatio-
nem. — Aliis autem non placet ista opi-
nio, propter rationes pra?habitas. Nam di-
cunt personas per proprietates absolutas
constitui et distingui : contra quod satis
argumentatum est supra. — Hinc alii te-
nent, quod proprietas relativa constitutiva,
est ratio actus personalis, propter motiva
ad hoc inducta. In commento quoque
libri de Maximis theologia? habetur, quia Aianus de
quum dicitur, Pater est principium Filii,
Insuhs -
Pater prsedicat paternitatem. Dicunt ergo
quod de intellectu Patris sunt, subsistentia
per se, generatio quoque activa et habi-
tudo ad Filium, qua? in paternitate diffe-
runt solum secundum rationem. Proprietas
enim paternitatis est res subsistens, et est
generatio ipsa activa et habiludo, et in
quantum est res subsistens, est ipse Pater.
Et quoniam generare praesupponit secundum
rationem inlelligendi, rem subsistentem
cujus sit aclus, ideo paternitas in
quantum est subsislens, praecedit secundum
ralionem inlelligendi, ipsum gene-
rare ; sed in quantum est habitudo ad
Filium, sequitur secundum ralionem in-
telligendi, ipsum generare. — Idcirco si
quis bene inspiciat, dici potest, quod ideo
est Pater quoniam generat, accipiendo pa-