Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM DE PROPRIETATIBUS ET RELATIONIBUS VALEANT PRiEDICARI ADJECTIVA, ETC. 365
falsa est haec, Paternitas est spiratio. Hsec A sentialia, quum tamen major sit affinitas
Bonaventura.
Prseterea a prsetacta Alberti responsione
videtur paululum dissentire Antisiodoren-
sis in Summa sua, libro primo, circa hsec
scribens : Adjectiva essentialia dicuntur
de notionibus. Paternitas enim seu filiatio
est immensa, seterna, omnipotens, sicut
divina essentia. Item, quum notio sit Deus,
sequitur quod sit immensa, omnipotens
et seterna. — Albertus vero, sicut jam pa-
tuit, dicit non esse dicendum quod pater-
nitas sit sapiens.
Deinde Antisiodorensis subjungit : Quum
adjectiva essentialia dicantur de notioni-
bus, cur non eodem modo adjectiva notionalia
de essentia prsedicantur? Quemadmodum
enim notio est persona vel essentia,
sic essentia est notio. Verum est autem
quod notionalia non dicuntur de essentia,
quia non dicimus, Essentia generat : imo
nec gignit nec gignitur, nec spirat neque
spiratur. Dicendum, quod adjectiva quse
copulant divinam essentiam, ideo prsedi-
cantur communiter et indistincte de per-
sonis et notionibus, quia essentia seu esse,
commune est et indistinctum quid. Ad-
jectiva vero quse copulant notiones, sunt
propria : ideo prsedicantur tantummodo
de notionibus in quantum sunt propria.
Et hsec est ratio quare potius essentialia
prsedicentur de notionibus quam econtra.
Yerumtamen non omnia adjectiva de no-
tionibus prsedicantur, quia non illa quse
prseter naturam aliquid connotant quod
non convenit notioni, ut trinum, incarnatum.
Essentia namque est trina, id est
trium una sive communis ; non notio ali-
qua. Similiter essentia divina est incarna-
ta, quoniam ipsa est associata sive unita
humanse naturee in eadem persona ; hsec
autem non conceditur, Filiatio est incar-
nata : quia associatio seu unitio talis, inter
similia attenditur, utpote naturse ad natu-
ram, non notionis ad naturam. — Sed
quum notio sit persona, sicut et ipsa est
essentia, cur personalia adjectiva non di-
cuntur de notionibus sicut adjectiva es-
notionis ad personam quam ad essentiam,
quia personam notificat et distinguit, et
proprie est in ea ? quod tamen non conce-
ditur, quia paternitas non spirat. Dicendum,
quod adjectiva quse conveniunt per-
sonis, proprie significant ea quse sunt in
personis, videlicet actus proprios personarum,
ut generare, spirare ; agere autem
proprie ad personam seu substantiam per-
tinet, non ad notionem, quse est relatio,
cujus esse est ad aliud se habere. Quum
B itaque adjectiva convenientia essentise, si-
gnificent rem communem et indistinctam,
potius prsedicantur de notionibus quam
adjectiva convenientia personis, quse personarum
sunt propria, et etiam quoniam
ad notionem non proprie pertinet agere.
—
Hsec Antisiodorensis. In cujus verbis quod
dicitur essentia incarnata, qualiter verum
sit, loco suo patebit.
Postremo, preeinductis secundum Thomam,
Albertum, Petrum, Richardum, con-
cordat Alexandri responsio, asserentis :
G Regulariter adjectiva essentialia quse pertinent
ad rem essentise solum, ita quod
non dicunt respectum ad personam, nec
dicunt modum essentiae, nec approprian-
tur personis, nec dicunt effectum in cre-
atura, dicuntur de notionibus : ut quse
dicuntur per abnegationem, sicut seternus,
immensus. — Cetera quse de hoc scribit
Alexander, sententialiter sunt inducta.
Porro ad hoc, an adjectiva notionalia
quse dicuntur de personis, dicantur de no-
tionibus, respondet concordanter prsedi-
D ctis : Adjectiva notionalia non dicuntur
de notione substantive dicta, quoniam ad-
jectivum notionale designat proprietatem
personse. Unde sicut Deus et deitas diffe-
runt ratione, quoniam Deus dicit quod est,
deitas quo est; sic persona et notio. Per-
sona quippe significat quis seu qui est;
notio, quo est. Quum itaque notio ut no-
tio, nihil dicat de substantia, et adjectiva
quserant substantiam cui innitantur secundum
modum intelligendi atque loquendi,
non queunt prsedicari de notione, sed de