Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

art. i. —
604 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XLV ; QUjEST. I
tendat in ipsam, quumque eam babuerit,
in ea quiescat. Et ha?c habitudo in rebus
cognitione carentibus vocatur appetitus
naturalis. Hinc intellectualis natura ad bonum
per speciem intelligibilem apprehensum,
similem habitudinem habet, ut sci-
licel quiescat in ipso jam habito, alque ad
ipsum nondum adeptum movealur ac tendat
: quorum utrumque spectat ad volun-
tatem. Hinc in Deo, qui est perfectissimus
intellectus, cui propria bonitas seternali-
quorum ter prsesens est, perfectissima est volun- se conveniunt ei quatuor :
tas, in ipsa sua bonitate semper quiescens.
Quemadmodum etiam naturalia non
B est de natura sua, videlicet quod sit naturse
rationalis, et etiam in ratione : sicut
solum inclinationem sortita sunt ad pro- ait Philosophus, quod omnis voluntas est
prium bonum, sed etiam ad suos effectus,
quibus suam bonitatem communicent
(nam et unumquodque simile sibi produ-
cit, et multse causse naturales suos con-
servant effectus); sic et divina voluntas
amat non solum propriam bonitatem, sed
et suos effectus, et quibus vult sua diffundere
dona. Hsec idem in Summa.
Praeterea in Summa contra gentiles, li-
bro primo, per diversa capitula scribit de
his magis subtiliter : Bonum (inquiens) in-
tellectum, est proprium voluntatis obje-
ctum. Ideo sicut Deus se perfecte intelli-
git, sic suam bonitatem intellectam amat
et vult. — Rursus, omne ens juxta suse
modum naturse appetit suam perfectionem.
Deus ergo, qui summum ens est et
perfecte cognoscens, suam bonitatem per-
fectionemque amat : ideo habet volunta-
tem. Et quia ejusdem est velle finem, et
ea quse sunt ad finem ; ideo Deus non
solum vult propriam bonitatem, sed et
creata quse ad ipsam finaliter ordinantur.
Uno quoque actu volendi vult Deus se
ipsum et alia, quum sua bonitas sit finis
et ratio volendi cetera : quemadmodum
eodem actu vis visiva videt colorem et
lumen quod facit colores actu visibiles.
Hscc et multa plura idem ibidem.
Verum in his videtur Thomas ab Alexandro
aliqualiter dissentire, quia ut pa-
tuit jam, secundum Alexandrum, Deus vo-
lendo se, non vull alia. Ad quod forsan
A quis dicere potest, quod Alexander non
intendit negare quin in simplicissimo Deo
sit idem numero actus quo Deus vult se
et alia, quum actus absoluti non sint in
Deo diversi, imo sunt ipsa Dei essentia;
sed intendit, quod Deus volendo se, non
vult alia voluntate practica actualiter et
aiternaliter productiva.
Concordat demum prseinductis Alber-
tus, dicendo : Voluntati qusedam conve-
niunt per se, qusedam per accidens. Per
unum
in ratione. Damascenus quoque testatur :
Omnis voluntas rationalis est; et si non
est rationalis, non est voluntas. Secundum
est, quod sit quid liberrimum in intelle-
ctuali natura : et hsec est proprietas ejus.
A duobus etenim habet libertatem, vide-
licet : a natura spiritus intellectualis in
quo est : qui non est corporis actus ut
organo corporali affixus, et ideo non est
C obligatus materise aut appendiciis ejus.
Secundo habet libertatem a se, secundum
quod est vis potens acceptare et non ac-
ceptare objectum, quia spontanee opera-
tur. Tertium est comparatio ejus ad bonum
: quia voluntas semper est boni, veri
vel apparentis, et prsecipue summi boni.
Quartum est, quod voluntas est causa omnium
quse ab artifice fiunt.quemadmodum
septimo Primse philosophise ait Philosophus
: Omnium artificialium principium
est voluntas. Deus autem operatur per mo-
D dum artificis, non per modum necessitatis
naturse. Hsec Albertus.
At vero in commentario suo super librum
de Causis, disseruit : Multi Peripa-
teticorum, ut Aristoteles, Theophrastus,
Averroes, Avicenna, Porphyrius, negabant
voluntatem esse in Deo, quinque rationes
ad hoc inducentes. Prima est, quia omnis
voluntas appetitus est; omnis autem ap-
petitus est non habiti ac boni deficientis.
Secunda, quoniam appetitus non est nisi
imperfecti. Tertia, quoniam omnia bona