Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

86 IN LIBRIM 1 SENTENTIARIM. DIST. XVIII ; QU.EST. IV
sit donum, sed etiam ut sit Dens atque A est per generationem accepta, ita et in
divina essentia. Ha?c Albertns.
Porro ad qua>slionem primo motam Thomas
respondet : Sicut in Filio significatur
proprietas ejus per modnm relationis, ut
qunm dicitur filiatio, el per modum ema-
nalionis, quuin dicitur generatio passive ;
sic esset de Spiritu Sanclo, si nomina
essent imposita. Sed propler defectum nominum,
eodem utimur nomine ad significandum
emanationem Spiritus Sancti,
atque ad designandum proprietatem vel
processione Spiritus Sancti. Sed donum
sequitur modum processionis:quum enim
procedat ut amor, sequitur quod procedat
ut donabilis.
Porro Petrus compendiose et clare hic
queeritur, an eodem Spiri-
loquitur : Dum
tus Sanctus sit Deus et donum, aut qua>
ritur de identitate rei, sicque dicendum
quod sic, quoniam in divinis idem est
essentia alque proprietas ; aut qua?ritur
de identitate secundum rationem : et tunc
relalionem ipsius, videlicet nomine pro- B ablativus ille, eoclem, construitur cum hoc
cessionis. Dico ergo quod processio potest
dicere emanationem Spiritus Sancti, vel
relationem seu proprietatem illius. Si di-
cat relationem seu proprietatem, sic Spi-
ritus Sanctus proprietate sua, loquendo
formaliter, est Spiritus Sanctus et donum
ac amor spiratus, non autem Deus neque
divina essentia : sicut nec Filius filiatione
est Deus, formaliter loquendo; sed filia-
tione est Filius, et deitate Deus, et sapien-
tia sapiens. Si autem processio dicat ema-
verbo, sit, vel in ratione formae, et ita
Spiritus Sanctus non eodem est Deus et
donum, quoniam deitate est Deus, et pro-
prietate est donum ; aut in ratione prin-
cipii, sicque eodem, id est eadem proces-
sione, est Deus et donum, quia per illam
processionem habet et est quidquid habet
et est. Hujus autem exemplum est, ut si
quis dicatur pudore rubens et rubore ru-
bens : pudore namque est rubens causaliter,
rubore formaliter. Ha?c Petrus. —
nationem, sic dici potest quod Spiritus G Idem omnino Richardus.
Sanctus sua processione est Deus ac donum
et amor, quemadmodum Filius sua
nativitate est Filius et Deus ; diversimode
tamen : quoniam
deitas se habet ad gene-
rationem solum ut accepta per eam, filia-
tio autem secundum rationem intelligen-
di, est consequens generationem. Simili
modo conceditur quod Filius nascendo ac-
cipit deilatem, nec solum ita quod gerundium
importet concomitantiam, sicut
quum dicitur de homine currente, Ille
Bonaventura autem in dubitationibus
circa litteram eadem scribit qua? jam ex
Alberto et Petro inducta sunt.
Postremo mihi apparet, quod Magister
in littera tam clare et magistraliter docet
qualiter pra?fata? propositiones sint vera?,
ut vix clarius possit exponi. Nempe quum
dicitur, Filius nascendo non solum accepit
et habet ut sit Filius, sed etiam ut sit
Deus : sensus plane est iste, quod per
generationem accepit a Patre veram dei-
currendo est homo ; sed etiam ut importet D tatis naturam, quam sub ratione simili-
principium, rationem seu habitudinem ac-
ceptionis ad acceptum, ut sit sensus : Fi-
lius nascendo accepit deitatem, id est, per
nativitatem deilalem accepit. Et similiter
est de processione Spiritus Sancti. Ha>c
Thomas in Scripto.
Ex quibus patet objectorum solutio.
Idem Udalricus in Summa sua, tertio
libro; et addit : Secundum rationem intelligendi
differentia est in eis, quoniam
sicut in generatione Filii, deitas tantum
tudinis accipiendo, est ac dicitur Filius ;
atque ex directa et naturali sequela con-
sequitur quod sit verus Deus ac divina
essentia, non quod deitas aut divina essen-
tia sit directe terminus generationis, seu
id quod generatur, sed est quasi terminus
et ratio formalis cur generari convenit Filio,
et quia per generationem ei commu-
nicatur. Et idem dicendum de Spirilu
Sancto, quemadmodum et ^Egidius hic
declarat.