Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

24 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XVII | QU^ST. IV ET V
satisfactum pro culpis ejus qui decedil m A amoris affectio, quam intellectus cogni-
caritate; sed iuter naturam et gratiam ca-
dit conatus medius dispositivus ad gra-
tiam.
Denique qupostionem hanc non.legi hac
distinctione motam nisi a Thoma atque
.Egidio ac Durando, quamvis alibi mo-
veatur ab aliis. Pro praesenti ergo ista
sufficiant.
Antisiodorensis vero in Summa sua, li-
bro tertio, aliquid tangit de ista materia,
inter cetera perhibens quod strenuitas na-
turalium multum juvet ad actus virtutum
et ad tentationes vincendum. Unde (ut
asserit) strenuus miles in bello magis per-
mitteret se occidi quam fidem et Ghri-
stum negaret. — Yerumtamen circa hoc
posset difficultas alia tangi, an scilicet ali-
quis ex puris naturalibus posset mori pro
fide, et utrum in ipsa mortis toleratione
Deus sibi infunderet contritionem et gra-
tiam : qua? difficultas suo reservanda est
loco.
QU^STIO IV
Uarto qua?ritur, An Deus in vita
0'k
hac possit immediate amari.
Quam qusestionem in hac distinctione
non vidi motam nisi a Richardo. Thomas
vero in secunda secunda?, qua?stione vice-
sima septima, movet eam.
Breviter autem sine argumentis proce-
dendo, advertenda est Richardi responsio,
qui sic ait : Quamvis de lege communi
Deus non cognoscatur ab homine in hac
iCor.xm, vita nisi mediate, puta per speculum in
,2 '
aenigmate et per creata; tamen nunc per
caritatem a nobis immediate diligitur,quoniam
voluntatis actio incipit ubi intelle-
ctivae potentia? actio terminatur, quum po-
tentiarum istarum actiones habeant se per
ordinem. Unde quod debiliter cognosci-
mus, quandoque fortiter et ardenter amamus
: sicque magis ascendil et penetrat
tio, juxta illud Hugonis :
Dilectio intrat
ubi cognitio remanet foris.Ha?c Richardus.
Thomas vero loco prsetacto respondet :
Actus cognitiva? potentia? perficitur per
hoc quod cognitum est in cognoscente ;
actus autem potentia? appetitiva?, per hoc
quod appetitus inclinatur in rem ipsam.
Jdeo motus appetitiva? potentia? est in
res secundum conditionem seu proprieta-
tem earum; actus vero potentia? cognitiva?
est secundum modum cognoscentis. Porro
B Deus per se et propter se est maxime co-
gnoscibilis atque amabilis, utpote essen-
tialiter veritas ac bonitas summa,per quas
alia cognoscuntur et diliguntur. Sed quo-
ad nos, quoniam nostra cognitio a sensu
ortum sortitur, prius sunt cognoscibilia
quae sunt sensibus propinquiora, et ultimus
terminus cognitionis est in eo qui
remotissimus est a sensu, puta in Deo. Sic
ergo dicendum, quod dilectio, quae est
motus et actio appetitivse potentia?, ten-
dit in Deum primo, et ex ipso derivatur
G ad alia : sicque caritas immediate diligit
Deum, et alia mediante Deo. Sed in co-
gnitione est econverso, quia per alia cognoscimus
Deum, quemadmodum causam
per effectum. Ha?c Thomas.
OUinto
QU^STIO V
qua?ritur, An homo sine re-
velatione divina certitudinali-
D ter scire valeat in hac vita se esse
in caritate.
Videtur quod sic. Primo, quoniam cari-
tas est nobilissima virtus et optimus ani-
ma? habitus. Sed ut secundo Posteriorum
ait Philosophus disputans contra Platonem
dicentem scientias anima? concreatas, in-
conveniens est dicere quod in nobis sint
nobilissimi habitus et lateant nos. — Se-
cundo, quod per experientiam scitur, cer-
lissime scilur. Sed ferventes in caritate
experiunlur et sentiunt in se actus divini