Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

230 1N LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVI ; Ql\EST. VI
noii intendentes aliquid fidei contrarium
suslinere. Sed si quis falsum opinaretur
circa notiones, considerans quod ex hoc
sequatur aliquid contrarium fidei, in haeresim
laberetur. Hcec Thomas in Summa.
Ex his patet solutio ad objecta. Verum
est equidem quod periculosissimum sit
circa superbeatissimam Trinitatem errare
cum temeraria, obstinata aut indiscreta
assertione, non autem cum pia aestima-
tione, cum pra^paratione cordis ad corre-
ctionem. Per quod duo prima solvuntur
objecta. — Ad tertium respondetur, quod
mendacium proprie est cum intentione
fallendi aut recedendi a veritate, aliquid
contra veritatem dicere aut sentire : quod
in opinione scholastica, quamvis erronea,
locum non habet.
Denique, ut preetacta de relationibus
et notionibus clarius intelligantur, adhuc
unam super hoc quaestionem movebo.
SExto
QUiESTIO VI
quspritur, An relatio in divinis
sit adsistens seu extra
affixa, vel potius vere insistens.
A T
idetur quod solum adsistat : quia in
quantum relatio, respicit alterum, utpote
correlativum seu objectum ; et ita, secundum
Boetium, est sicut adsistens. Imo
in quantum insistens, transit in substan-
tiam, nec manet relatio, prout in libro
suo de Trinitate affirmat Boetius, com-
mentatoresque ejus Gilbertus, Thomas, Al-
bertus, ac alii.
Ad istud Quodlibeto quinto Henricus
satis diligenter et exquisite respondet :
Qtnestio (inquiens) ista non qna^ril de re-
latione ut est nomen secunda? intentionis,
prout exprimitur nomine isto relatio, sive
ad aliquid; sed prout est nomen primae
intentionis, ut paternilas, filiatio, etc. Sic-
que circa significatum sunm dnplicem
A importat respectum, videlicet unum ad
substantiam seu subjectum, alium ad oppositum
seu objectum. Relatio autem ut
est nomen secunda? intentionis, solum no-
tat respectum seu habitudinem ad ob-
jectum.
rtrumque autem eorum de quo qua?stio
qua?rit in relatione ut est prima? intentio-
nis, attenditur penes respectum quem ha-
bet in Deo ad ipsam substantiam, super
quam nil addit reale, nec accidentaliter
advenit ei. Quumque inseparabilis sit a
B divina essentia, nec sit pars aut accidens
ejus, quidam dixerunt eam insistere divi-
nse essentia*, ut per ly in denotarent inse-
parabilem essentia? ac relalionis conjunctionem;
per actum vero sistendi removerent
inhserentiam accidentis ac partis. Et isti
totaliter respexerunt ad relationis realita-
tem quam habet a suo fundamento. Alii
vero respicientes ad rationem pra?dica-
menti ad aliquid, quod ut tale, non respi-
cit nisi ad alterum seu aliud extra se, di-
xerunt relationem adsistere, ut quia tam
G pars essentialis quam accidens subintrant
quodammodo ipsam rem, utrumque illorum
excluderent verbo hoc, adsistendi,
quod denotat aliquod esse extrinsecum.
Verumtamen quia adsistens non penitus
amovetur ab eo cui adsistit,per hoc ipsum
verbum insinuabant inseparabilitatem relationis
a divina essentia. Verum quum
relatio duo requirat, puta subjectum in
quo fundatur, et objectum quod respicit
idcirco utraque positio illa defecit, adspi-
ciendo solum ad alterum horum duorum.
D — Hinc intuendo utrumque, dicendum
quod quum relatio sit proprium pra?dicamentum
manens in Deo secundum propriam
rationem, non tamen in quantum
est accidens, sed prout se habet ad alte-
rum, ita quod in Deo est res ipsa subsi-
stens; hinc sicut in creaturis relatio est
res cui convenit esse alteri inhaerendo in
respectu et comparatione ad aliud, sic in
Deo relatio sit res qua? est ipsum esse in
se subsistendo in respectu ad alterum. Sic-
que respiciendo ad id quod est reale, fun-
;