Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QUALITER RATIO DONI CONVENIAT SPIRITUI SANCTO 71
liberalissima. Secundo, per respectura ad A sic non est universaliter verum, quoniam
creata : et hoc dupliciter, puta secundura
habitum et secundum actum. Filius autem
primo modo, videlicet secundum habitum,
non habet rationem doni : quoniam non
procedit secundum rationem dantis, sed
generantis. Habet tamen rationem doni
secundum potentiam ad creaturas, prout
in ratione doni est connotatio alicujus ef-
fectus in creatura; sed non habet rati-
onem doni secundum habitum proprie,
quamvis sit donabilis : quoniam aliud est
potentia, aliud aptitudo. Nam pater carna- B
lis potest filium suum docere : ad hunc
tamen actum non habet aptitudinem in
quantum pater, sed in quantum magister.
Verum Spiritus Sanctus dicitur donum,
non solum quia potest donari, sed quia
ex sua processione aptitudinem habet ut
detur, quia procedit ut donum atque do-
nabile : sicque habitualiter ei convenit
esse donum. — Prseterea, aliud est fieri,
aliud dari : quoniam fieri convenit non
exsistenti, dari vero exsistenti. Ideo primum
est esse rei, non donum ejus. Quum C
ergo per appropriationem omnia sint in
Filio, sicut in exemplari et causali princi-
pio, atque in Spiritu Sancto dentur rebus
charismata, Spiritus Sanctus dicitur donum,
non Filius. — Amplius, donum in
quantum donum, est voluntarium ; cogni-
tio autem in quantum cognitio, non dici-
tur voluntaria. Ideo Spiritui Sancto, qui
est amor, convenit ratio doni, non Filio,
qui est sapientia. — Prseterea, omne donum
in quantum donum, est gratia. Spi-
ritus Sanctus vero est gratia non solum D
effective, imo et formaliter, sicut est caritas
: est etenim gratia increata. Quumque
Filius non sit gratia, sed germen natura-
le, ratio doni non convenit Filio secundum
se. — Hsec Alexander.
Consonat Bonaventura, dicendo : Quum
dicitur quod Spiritus Sanctus est donum
in quo omnia dona donantur, ablativus
iste, quo, potest dupliciter accipi : primo,
ut dicat concomitantiam ; secundo, ut di-
cat causalitatem. Si dicat concomitantiam,
sensus est quod Spiritus Sanctus detur in
omnibus seu cum omnibus donis suis :
quod non est verum, sumendo donum ex-
tense. Qiuedam namque sunt dona quae
semper sunt cum Spiritu Sancto, ut caritas,
sapienlia; quaedam qua3 nunquam
sunt cum Spiritu Sancto, ut timor pure
servilis ; quaedam quae aliquando sunt cum
Spiritu Sancto, aliquando non, ut prophe-
tia. Si autem particulariter intelligatur de
donis gratiae gratum facientis, sic verum
est, nec habet instantiam. — At vero si
ablativus iste dicat causalitatem, hoc po-
test esse tripliciter. Primo, ita quod dicat
causalitatem simpliciter : et ita est commune
Patri et Filio ac Spiritui Sancto
quia omnia dona sunt ab eis. Secundo, ut
dicat causalitatem et subauctoritatem : et
in hoc differt a Patre, non a Filio, quoniam
Pater dat per Filium ac Spiritum San-
ctum. Tertio, ut dicat auctoritatem et ex-
emplaritatem : sicque proprie convenit
Spiritui Sancto. Ipse quippe procedit per
modum primi doni, ita quod omnis dona-
tio recta atque gratuita ab ipso et per
ipsum est, et ab eo accipit rationem do-
nationis. Haec Bonaventura.
Denique Thomas circa hsec : Dare, in-
quit, multipliciter dicitur. Primo, largissime
et ex proprietate naturae, sicut ignis
dicitur dare calorem, sol splendorem : et
hujus donationis principium non est vo-
luntas. Secundo, ex voluntate ut donatio-
nis principio. Quod contingit dupliciter.
Quandoque enim per dationem intenditur
aliqua utilitas dantis, vel quantum ad remotionem
mali, ut dum aliquid datur ex
timore, talisque datio appellatur redem-
ptio; vel quantum ad acquisitionem boni,
qua3 datio proprie dicitur qusestus seu
quaedam venditio. Interdum vero non in-
tenditur ulla dantis utilitas : unde haec
datio proprie dicitur liberalis atque gra-
tuita, et vocatur donatio. Porro datio in
qua intenditur utilitas dantis, nunquam
convenit Deo, qui bonorum nostrorum ps .xv,2.
non indiget. Ideo Deus singulariter dici-