Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM MAGNITUDO CONVENIAT DIVINIS PERSONIS, ETC. 105
cumque sunt mutuo in se ipsis per hoc
quod sunt in una essentia, non sicut pars
in toto integrali, nec sicut substantia seu
inferiora in toto universali, nec sicut in
materia ex qua constent, sed per omnimodam
rei identitatem, sunt sequalis ma-
gnitudinis seu immensitatis, tam propler
mutnam comprehensionem, tam propter
essentia? unitatem, cujus formalitatem se-
quitur illa immensitas. Sed taliter est Pa-
ter in Filio, et econtra ; Pater quoque et
Filius in Spiritu Sancto, et econtrario.
Hinc magnitudo spiritualis, id est magna
et infinita perfectio, eadem numero con-
venit divinis personis. Ha?c Udalricus.
Circa ha?c Thomas scribit qualiter Deo
conveniat quantitas virtutis, et qualiter
virtus tribus modis dicatur : quod totum
p. 100 B'. in pra?cedenti qua?stione ex Udalrico inductum
est. Deinde declarat qualiter una
divina persona dicitur esse in alia et econ-
tra dupliciter. Primo, propter essentia?
unitatem in tribus : ubicumque enim est
persona? essentia, ibi est et persona, qua?
non relinquit suam essentiam. Secundo,
penes relationis rationem : quoniam in
uno relativorum intelligitur aliud, quam-
vis unum ab altero sit distinctum, sicut
illud ex Alberto et Udalrico est decla-
ratum.
Verum in prima parte Summa? sua?,
qua?stione quadragesima secunda, super
his plenius scribit : Necesse est, inquiens,
Filium Patri esse eequalem in magnitu-
dine. Magnitudo enim Dei non est aliud
quam perfectio natura? ipsius. Hoc est autem
de ratione paternitatis et filiationis,
quod filius per generationem attingat acl
habendum perfectionem natura? quse est
in patre, sicut hanc habet pater. Sed quoniam
in hominibus generatio est transmutatio
exeuntis de potentia in actum, non
mox a principio generationis factse, homo
natus est patri suo sequalis : imo per con-
grua incrementa ad a?qualitatem perduci-
tur, nisi aliter accidat propter defectum
principii generationis. In divinis autem
vere et proprie sunt paternitas ac filiatio
;
A nec vis generativa Patris est defectiva, neque
divina generatio mutationi aul suc-
cessioni fuit admixta. Ideo Filius ab seter-
no est Patri a?qualis.
Sed objici potest illud Joannis, Pater joam.,
major me est; et quod ad Corinthios fa- 28,
tetur Apostolus, Tunc et ipse Filius sub- iCor. xv,
jectus erit ei qui sibi subjecit omnia. — 28,
Secundo,quia paternitas ad Patris pertinet
dignitalem, nec convenit Filio. Ergo Filius
non est ianta? dignitatis seu magnitudinis
et perfectionis ut Pater.
B Dicendum ad primum, quod illa? aucto-
ritates loquuntur de Filio secundum na-
turam assumptam. Vel ut ail Hilarius, Pater
major est auctoritate donantis, non
tamen minor est Filius, cui unum esse
donatur, id est idem esse quod habet Pater.
Unde in libro de Synodis dicitur, quod
subjectio Filii, pietas est natura?, id est
recognitio auctoritalis paterna?; subjectio
autem ceterorum, creationis infirmitas. —
Ad secundum, quod a?qualitas et simili-
tudo in divinis penes essentialia attendi-
C tur, nec ex distinctione relationum argui
potest ina?qualitas aut dissimilitudo in
Deo. Unde Augustinus in libro contra Maximinum
Arianum disseruit : Originis qua?stio
est, quis de quo sit; qua?stio autem
a?qualitatis est, qualis aut quantus sit.
Paternitas ergo est dignitas Patris, sicut
et Patris essentia. Dignitas namque est ab-
solutum et ad essentiam pertinens. Sicut
ergo eadem essentia qua? in Patre est paternitas,
in Filio est filiatio ; ita eadem
dignitas qua? in Patre est paternitas, in
D Filio est filiatio. Ideo vere dicitur quod
quidquid dignitatis habet Pater, habet et
Filius. Nec sequitur, Pater habet paterni-
tatem, ergo et Filius habet paternitatem :
quia mutatur quid in ad aliquid. Eadem
namque est essentia et dignitas Patris ac
Filii; sed in Patre est secundum relationem
dantis, in Filio secundum relationem
accipientis. — Ha>c Thomas.
Insuper de exsistentia unius divina? per-
sona? in alia, scribit ibidem : In Patre et
Filio tria considerantur, qua? sunt, essen-