Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QILEST. III : AN UNIGENITUS FILIUS DEI SIT SAPIENS SAPIENTIA GENITA, ETC. 349
declarare : quod convenit ei formaliter. A autem est ingenita sapientia : ergo Filius
Sicque Yerbum essentia et se ipso forma- sapiens est sapientia ingenita.
liter declarabilia cuncta declarat. Tertio,
dicere potest significare istam eamdem
habitudinem declarativam prout convenit
alicui non formaliter, sed principiative :
sicque convenienter dicitur quod Pater dicit
Verbo. — Prseterea quseritur, utrum
formaliter declarare omne declarabile, sit
proprium Verbo. Et dicunt quidam quod
sic, quoniam convenit sibi ex vi suse pro-
Ad hsec Thomas respondet : Hse prsepositiones,
a et per, in hoc differunt, quod
a designat tantum habitudinem principii
per modum efficientis, per vero designat
habitudinem principii secundum quodli-
bet genus causse : hinc omne quod est ab
aliquo seu a re aliqua, est per illud, non
econverso. In divinis autem non potest
;disuxvu) cessionis. Sed de hoc dictum est supra*. esse habitudo causse nisi secundum du-
Nam magis videtur appropriatum Verbo B plex genus, sumendo causam extensive,
quam proprium, quia cum proprio Verbi
potissime convenit. Hsec Scotus.
Ex prsehabitis patet ad objecta solutio,
dempto secundo. Ad quod dicendum, quod
S. Gregorius intendit probare quod dero-
garet infinitse sapientise Dei Patris, si uni-
genitus Filius ejus esset finitse sapientise :
quoniam sequeretur quod esset in infinitum
inferior Patre, nec dignum esset
eum tam singulariter appellari sapientiam
Patris.
TErtio
QU^ESTIO III
principaliter quseritur, An unigenitus
Filius Dei sit sapiens
sapientia genita aut ingenita.
Videtur quod sit sapiens sapientia geni-
ta. Primo, quoniam essentialiter sapiens
est; ipse autem realiter est sapientia genita
: ergo sapiens est sapientia genita. —
Secundo, quia se ipso formaliter sapiens
est, et ipse est sapientia sua; sed ipse in
se est sapientia genita : ergo sapiens est
eadem.
In contrarium ita arguitur : Una et eadem
est sapientia Patris et Filii, et ab
eadem sapientia uterque sapiens nomina-
tur; sed Pater non est sapiens sapientia
genita : ergo nec Filius. — Secundo, quidquid
sapientise est in Filio, communicatum
est ei a Patre et sapientia ejus ; Pater
videlicet : habitudo realis originis, juxta
modum causse efficientis seu originantis,
quemadmodum Pater est principium Filii.
Alia habitudo principii in divinis est tantum
secundum rationem, videlicet habitu-
do formse, sicut quum dicimus : Pater est
Deus deitate, et sapiens sapientia seu per
sapientiam suam. Itaque quum dicitur,
Filius est sapiens sapientia genita, si abla-
tivus construatur in habitudine causse ef-
ficientis seu principii originantis, falsa
C est, quoniam non a sapientia sua nec a se
ipso sapiens est, sed a Patre, a quo habet
esse et sapere : sicque sapiens est a sapi-
entia ingenita seu per eam. Porro si abla-
tivus ille construatur in habitudine forma-
lis principii, hoc contingit dupliciter : quia
quod sequitur formam rei potest dici esse
per formam illam, sicut homo dicitur in-
telligere per animam ; vel per eum qui
habet ipsam formam, quemadmodum homo
per se est rationalis, quia per animam,
quse est de sua essentia. Si igitur
D consideretur id quo Filius formaliter sa-
piens est, hoc est essentialis sapientia, quse
neque genita est neque ingenita : sic ea
et per eam, sed non ab ea, dicitur sapiens,
quia essentia non generat. Si vero consi-
deretur persona Filii habens sapientiam
illam et qui est sapientia genita, sic per
sapientiam genitam, seu per se ac se ipsa
genita sapientia, sapiens est. Hsec Thomas
in Scripto. — Et per hanc distinctionem
patet argumentorum solutio.
Hoc ipsum Petrus compendiose evol-