Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

47G IN LIBROI I SENTE.NTIAROI. — DIST. XXXVIII ; QU.EST. I
dispositione : quorum nulliun sccundum A
suam propriam rationem fuisset in Deo,
si ponatur creatura non esse nec futura
fuisse. — Hinc in Deo non est proprie me-
moria prseteritorum, quamvis sciat prse-
terita, sicut in eo est visio praesentium et
praescientia futurorum : quia memoria implicat
conditionem temporis non solum
circa cognitum, sed etiam circa cognitionem,
quia est cum determinatione pra>
teriti temporis.
De hac re rursus in eodem libro, capi-
tulo alio, scribit Udalricus : Praescientia B
Dei significat scientiam ejus in ordine ad
futura. Ideo sicut duplex est Dei scientia,
scilicet, simplicis notitise et approbatio-
nis ; sic dupliciter ordinatur prsescientia
ad futura. Si enim significet ordinem sci-
entiae simplicis notitise ad illud futurum
quod Deus solum tali scientia novit, hoc
non est nisi malum. Nam quamvis simpli-
ci notitia sciat etiam omnia quse facere
potest nec faciet, quum isla non sint fu-
tura, ideo non significatur ibi nisi ordo
durationis : quia scientia Dei duratione C
seternitatis prsecedit mala futura, et non
significatur ibi ordo causac ad causatum.
Si vero significet ordinem scientise Dei
beneplaciti ad illa futura quse tali scien-
tia novit Deus, sic prsescientia non solum
dicit ordinem durationis, sed etiam causse
ad causatum, quia talis scientia est causa
scitorum. Quod vero asserit Origenes, Non
propterea aliquid venit, quia Deus scit il-
lud : intelligendum est de malis tantum.
Ex his oritur dubitatio gravissima, philosophis
theologisque communis, qualiter D
praescientia Dei non imponat rebus ne-
cessitatem : de quo infra dicetur. — Ha?c
Udalricus. Qui in ista distinctione praesci-
entise Dei, videtur magis Alexandro quain
Alberto alludere.
Insuper Bonaventura ad isla respon-
dens : Praescientia, ait, praecognitionem
futuri designat. Est itaque dupliciter lo-
qui de praescientia : primo, quantum ad
rem significatam ; secundo, prout signifi-
catur per nomen illud. Et hoc secundo
modo non dicit causam ; sed quoad rem
significatam, dicit causam : verumtamen
non semper designat causam respectu prse-
sciti sive futuri. Futurum namque in triplici
differentia est : nam quoddam est
cujus Deus est tota causa, ut ea qua? di-
recte creantur; quaedam, quorum tota cau-
sa est creatura, puta voluntas creata et
defectiva, ut vitia; qusedam, quorum Deus
et creatura sunt simul causa, ut naturales
effectus, opera quoque moralia : quoniam
Deus cooperatur creaturae. Secundum hoc
ergo intelligendum est, quod respectu primi
futuri, videlicet rei creatae, praescientia
Dei est tota causa; respectu vero secundi
futuri, utpote mali culpse, Deus non est
causa tota, nec concausa, quoniam tale
malum non habet proprie causam effici-
entem, sed deficientem : est tamen causa
boni oppositi. Respectu autem tertii futu-
ri, est causa, sed non tota. Quod si divina
praescientia sumatur in sua generalitate,
semper importat quamdam causalitatem,
sed non semper respectu prsesciti, videlicet
quum illud est malum.
Ad illud vero, An divina prsescientia sit
causata a rebus, respondet : Quidam di-
xerunt, quod causa dupliciter dicitur, vi-
delicet proprie atque communiter. Pro-
prie, quod dat alteri esse : sicque nullo
modo res causatse aut prsescitse,sunt causa
divinse prsescientise. Secundo dicitur causa
id sine quo res non est, quod est causa
sine qua non : sicque quia praescientia
non est nisi res sint futurae, res ipsa prae-
scientise causa est. Sed quoniam causa
semper designat honorabilitatem et emi-
nentiam quamdam respectu ejus cujus est
causa, ideo non videtur bene sonare, quod
res dicatur causa sine qua non prsescien-
tise Dei. Nec illud solvit auctoritatem Ori-
genis, quoniam ipse negat conversam.
—
Hinc dicendum, quod est causam accipere
secundum triplicem modum, utpote, secundum
rationem essendi, secundum rationem
consequendi seu inferendi,et secundum
rationem dicendi. Itaque secundum
rationem essendi, praescientia est causa