Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN MERITA ET DEMERITA SINT FTLEDESTINATIONIS ET REPROBATlONIS CAUSA 545
est ratio prseferendi ipsum alteri : et hoc,
non ex parte Dei, et respectu actus ejus
ut est ab ipso et in ipso, sed ex parte
subjecti, in nobis, et ex parte actus prout
effectus ejus in nobis recipitur. Verumtamen
quid aut quale hoc sit, imperscru-
tabile nobis est. Propter quod opus est
i?om.xi,33. exclamare : altitudo divitiarum ! etc.
Ephes.m, Hinc super illud x4postoli, Ut possitis
comprehendere, Glossa : Quia isti dat et
illi non dat, de profundo judiciorum Dei
procedit, quod scrutari nequimus. — Exemplum
tamen sit nobis circa duos ha-
bentes liberum arbitrium. Verbi gratia :
sint duo peccatores vel infideles quorum
corda uno motu gratise prsevenientis aliquo
modo stimulet Deus, et unus illorum
respuat, recalcitret statimque contradicat,
alter vero sistat nec contradicat, quamvis
nullum motum bonum eliciat. Non
est congruum quod ambobus sequaliter
fiat : imo unus illorum, videlicet contra-
dicens, forsan mortaliter peccat ; alter ve-
ro quamvis non mereatur, quia gratiam
gratum facientem nondum accepit, congruum
tamen est ut Deus sibi de gratia et
salute provideat, quibus alter se fecit indignum
: nam ille aliquo modo conversus
est, iste nequaquam.
Itaque dico, quod in isto singulari prse-
destinato est assignare causam et rationem
suae prsedestinationis, non prout prsedesti-
natio actio voluntatis est in prsedestinante,
sed secundum rationem qua connotat effe- gratia.
ctum receptum in prsedestinato : non dico
causam seu rationem meritoriam propter In hac materia positio iEgidii concordat
quam sit, sed congruentise sine qua non, D omnino cum Thoma ; et quantum capere
sicut expositum est. — Hsec Henricus, qui
de his in Summa sua diffusius scribit.
Verum ista opinio multis non placet.
Unde iEgidius scribit : Quidam dixerunt,
gratiam non cadere sub merito quantum
ad opera prsecedentia, sed posse cadere
sub merito quantum ad opera subsequen-
tia : ita quod Deus tribuit uni gratiam,
non alteri, quia scit eum bene usurum ea,
et non alium, sic quod opera quse facit
habendo gratiam, habent se per modum
T. 20.
A meriti ad gratiam prius datam ; quemadmodum
rex daret alicui militi equum, si
sciret militem equo bene usurum,ita quod
bonus usus equi post dationem ejus, me-
reretur equum prius datum. Sed isti decipiuntur
ex falsa imaginatione. Quamvis
enim non omnis actio militis equum sus-
cipientis, ex equo dependeat, propter quod
potest equum mereri post dationem ipsi-
us ; omnis tamen actio nostra bona prin-
cipaliter procedit ex gratia. Si ergo opera
bona post collationem gratise, gratiam me-
B rerentur, gratia mereretur se ipsam. Hsec
JEgidius.
Sed ad hoc respondet Henricus, quod
gratia non cadit sub merito condigni aut
digni, sed congrui, quantum ad sequentia
opera; nec illud meritum est causa pro-
pter quam infunditur gratia, sed causa
seu ratio sine qua non : et hoc est meritum,
causa et ratio secundum quid, non
simpliciter. — Contra quod rursus objici
potest, quod opera illa sequentia gratiam
jam infusam (seu bonus usus liberi arbi-
C trii), informata, uncta et actuata per gra-
tiam gratum facientem, ,
sunt meritoria,
loquendo simpliciter : ergo si merentur
gratiam prius datam, merenlur eam de
condigno et simpliciter. Sed ad hoc forsan
quis diceret, quod merentur et causa sunt
secundum quid, utpote in quantum pro-
cedunt ex libero arbitrio, non prout pro-
cedunt tam ex libero arbitrio quam ex
queo, prseinducta Henrici responsio con-
cordat cum prsehabita Alexandri positio-
ne. Quse quamvis quantum ad aures hominum
prsesertim simplicium, tolerabilior
videatur sonare, non tamen videtur ita
consona dictis Apostoli et auctoritatibus
Augustini atque prseallegatis locis Scriptu-
rse canonicse, sicut positio S. Thomse, ut
reor salis patere, si quis omnia prsealle-
gata rite consideret. Nempe quid differt
asserere bonum usum liberi arbitrii es-
35