Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN VOLUNTAS DET SIT EFFECTIVA ET PROXIMA CAUSA RERUM 613
Insuper Albertus hic sciscitatur, Utrum A
voluntas Dei sit causa rerum necessaria
vel contingens. Yidetur quod non neces-
saria, quia sic non potuisset non facere
nec contingens, quoniam oinne contingens
est mutabile, atque ut ait Philosoplms, po-
test esse et non esse.
Ad hoc respondet Alberlus, quod divina
voluntas non est causa contingens, sed est
contingentis ac necessarii causa; estque
causa necessaria, loquendo de necessitate
immutabilitatis, qua? libertati non derogat,
non de necessitate coactionis aut obliga- B
tionis. Ha?c Albertus.
Verum ad hoc aliter respondet Richardus
: Quidam (inquiens) dicunt quod quorumdam
effectuum voluntas Dei non est
causa necessaria,quoniam voluit quod con-
tingenter evenirent, ideo pra?paravit eis
causas contingenter operantes ; sed respe-
ctu omnium effectuum ab ipsa immediate
procedentium, est necessaria causa, non
necessitate coactionis, sed immutabilita-
tis. Verum ista responsio videtur directe
esse contra articulum condemnatum. Si- C
quidem reverendus dominus Stephanus
episcopus Parisiensis excommunicavit istum
articulum, quod necesse est Deum
facere quidquid immediate fit ab eo ; et
dicit quod sit error, sive intelligatur de
necessitate coactionis, sive de necessitate
immutabilitatis : quia ponit impossibili-
tatem aliter faciendi. — Hinc mihi videtur
dicendum, quod voluntas Dei non est rerum
necessaria causa, quoniam quamvis
divinum velle secundum id quod est, sit
necessarium,tamen ordinatio productionis D
rerum ad ipsum velle Dei, contingens est.
Creatura? namque non habent essentialem
ordinationem ad Dei bonitatem : ideo
non oportet quod volendo se, velit et alia.
Unde secundo libro Cur Deus homo, ait
Anselmus :
Si Deus proponit se aliquid
immutabiliter facturum, quamvis quod
proponit non possit non esse futurum,
non tamen est in Deo ulla faciendi neces-
sitas aut non faciendi impossibilitas. Ha?c
Richardus.
;
Ha?c autem concordari posse videntur
ex his qua? Thomas respondel in prima
parte Summae, qua?stione nonadecima, ad
qua?stionem qua quaerit, utrum Deus de ai-t. 3.
necessilate velit quidquid vull. Ubi dis-
tinguit quemadmodum aliquid dicatur ne-
cessariuiu dnpliciter, puta : simpliciter, ut
hominem esse aniinal ; et ex suppositione,
ut Socratem sedere dum sedet, ita quod
simul utiiimque esse non valeat, utpote
quod simul sedeat et non sedeat. Nam et
ipse Albertus fatetur, quod Deus volendo
se, non de necessitate vult alia a se, abso-
lute simpliciterque loquendo, tamen ex
suppositione, videlicet dato quod ea velit,
et quod munduin creare disposuit. Videtur
itaque secundum mentem Alberti,Thoma?,
Udalrici, Petri, ^Egidii, et aliorum multo-
rum, dicendum, quod de necessitate velit
et creavit ea, loquendo de necessitate im-
mutabilitatis ex suppositione ; nec hoc vi-
detur contra mentem domini Stephani,
quia damnavit errorem dicentium, quod
absolula necessitate immutabilitatis crea-
verit Deus res ipsas.
Circa ha?c qua?rit Durandus,Utrum Deus
immediatius agat per voluntatem quam
per intellectum. Quocirca refert quorumdam
opinionem, dicentium quod per in-
tellectum immediatius attingat effectum,
quoniam agit per ideam,qua? est exemplar
effectus, et immediate imprimit ei formam
ad sui imitationem, quemadmodum
sigillum imprimit formam cera?. Idea quo-
que est factivum principium : ergo citius
prioritate natura? ac rationis imprimit si-
militudinem sui factura? quam volunfas,
quasi applicans eam. Deinde reprobat is-
ta, et dicit quod exemplar ut exemplar,
non est factivum et causale principium.
Propterea tenet, quod voluntas immedia-
tius operatur atque attingit effectum.— Et
verum reor, quod voluntas quantum ad
exsecutionem immediatius agat et prose-
quatur agentis propositum. Attaiuen repro-
batio illa non valet, quia ut patuit supra, dist.xxxvi,
ubi tractatum est de ideis, idea divina, se- P- 40i -Aels -