Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

GIO IN LIBRUM I SENTENTIARDM. — DIST. XLV | QU.EST. II
et voluntas, causto primordiales a volun- A tellectus distinguat inter ens et hoc ens,
tate divina tanquam proficiscuntur, per
sapientiam diriguntur, per potentiam pro-
ducuntur. Voluntas etenim movet, sapien-
tia disponit, potentia explicat. Haec sunt
fundamenta omnium causarum SBterna. Attamen
quia scientia atque potentia se ha-
bent indetenniuate ad multa, et voluntas
determinat hoc vel illud; hinc actualis
productio creaturae magis adscribitur vo-
luntati.
Deinde ad quaBstionem hanc, an volun-
tainen potentia productiva elicitiveque
exsequens, non discernit inter ea,nec Deus
posset creare ens nisi creando hoc ens,
nec econtra. Ideo dicunt, quod effectus
talis, tam a prima causa quam a causa
secunda secundum se toturn immediate
elicitur, tamen secundum alium et alium
modum : quia a causa prima secundum
superiorem modum, et a causa secunda
per modum inferiorem. Cui positioni vide-
tur concordare commentarium super pri-
tas Dei sit iinmediata et proxima causa B mam propositionem libri de Causis,dicens:
rerum, respondet : Voluntas Dei est bonorum
causatorum causa immediata; et
quorumdam est immediata causa tantum,
puta eorum quse sunt a Deo non mediante
causa secunda. Effectuum autem bonorum
qua3 sunt a causa secunda, Deus est causa
mediata, in quantum causa illa secunda
ab ipso est. Est quoque illorum causa
immediata. Verumtamen qualiter hoc sit,
diversae sunt opiniones. Nam aliqui dicunt,
quod sunt a causa secunda ut eliciente, et
Causa prima adjuvat causam secundam
super operationem suam, quoniam omnem
operationem quam facit causa secunda, ef-
ficit etiam causa prima, verumtamen per
modum sublimiorem. Dicunt ergo, quod
quamvis sit impossibile eumdem effectum
secundum se totum immediate esse a prima
causa et a causa secunda univoce agen-
tibus, non tamen loquendo de causis quarum
actiones non univocantur in aliquo,
sicut sunt actio causee primse et actio
etiam immediate a Deo ut a causa impe- C causse secundse. Hsec Richardus.
rante, non eliciente, sine cujus imperio Porro de hoc Thomas scribit in Summa
causa secunda non posset effectum pro-
ducere. — Aliis vero non videtur istud
sufficere, quia voluntas per suum impe-
rium nil extra se producit nisi per poten-
tiam aliquam exsequentem : sicque causa
secunda dummodo permaneret in esse, ita
posset effectum suum producere sine pri-
mse causse imperio sicut cum illo. Ideo
dicunt hi, quod idem effectus qui secundum
se lotum est et elicitur a causa se-
contra gentiles, tertio libro, ubi capitulo
sexagesimo nono disputat contra eos qui
rebus naturalibus subtrahunt proprias ope-
rationes seu actiones, dicentes quod res
naturales materiales non exercent actio-
nes quse fieri videntur ab eis, sed virtus
substantise spiritualis penetrans ipsas res
materiales, sicut Avicebron in libro Fontis
vitse conatur defendere.
Deinde sequente ibi capitulo, docet qua-
cunda, etiain elicitur secundum se lofum D liter idem effectus sit a Deo et a naturali
a prima causa immediale, tamen sub alia
ralione : quia a Deo, quum sit generalissima
causa, est sub ralione generalis inten-
tionis, seu in quantum est ens ; a causa
vero secunda est sub ratione qua est hoc
signatum ens. Et quoniam ens et hoc ens
sunt idem in isto effectu, ideo effecfns
iste immediate est a causa priina el a
causa secunda elicifive secundum se to-
tum. — Verum et isla opinio non compla-
cet aliis. Nam quamvis consideratio in-
agente : Quibusdam, inquiens, difficile vi-
detur ad intelligendum, quod iidem effe-
ctus naturales altribuantur Deo ac natu-
rali agenti. Nam eadem actio a duobus
agenlibus non videtur progredi posse : si
ergo actio per quam naturalis effectus
producitur, procedit a corpore naturali,
non procedit a Deo. Iterum, superfluum
est fieri per plura, quod sufficienter fit
per unum. Item, si totum naturalem ef-
fectum Deus producit, nihil relinquitur