Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM PR.ESCIENTIA SEU PROVIDENTIA DEI IMPONAT REBUS NEGESSITATEM 483
domini nostrorum exsistimus actuum. Et
pertranseo, quia ha?c ad
qui-
secundum
*[ Hucusque ad hoc inducit quatuor rationes * : de
erus -1 bus
pertinent librum sequentem. — De quibus
et Guillelmus Parisiensis in libro de Fide
et legibus, et dominus Petrus de Alliaco
in quibusdam suis opusculis, plenius scribunt.
De quibus et Albertus in commento
suo super librum de Causis, multa con-
scribit pulchra, antiquissimorum recitans
opiniones philosophorum. Qua? nimis pro-
lixum est enarrare.
Insuper, super his scribit Udalricus in
Summa, libro secundo : Sicut ait Philosophus
tertio Metaphysica?, solvere non est
ignorantis nodum, id est, qui nescit nodum,
non potest solvere ligatum. Ideo
pra?cognoscendum est, nodum hujus qua?-
stionis exsistere in oppositione seu con-
traria ratione scientia? et contingentia?.
Quum enim scientia per certitudinem dif-
ferat ab opinione, non potest esse nisi
necessariorum : quia si cognitum posset
aliter esse, non esset ej.us scientia, sed in-
certa et fallax opinio. Econverso, contin-
gens aliter se habere, non videtur posse
esse scitum aut pra?scitum : quia si ne-
cessarium repuletur, hoc non est scientia,
sed error. — Quocirca dicendum, quod
nec causalitas Dei, nec prsescientia neque
scientia ejus tollit a rebus contingentiam.
Non causalitas : quia ut dictum est, Deus
operatur in rebus immediate et mediate
mediate, in quantum tribuit causis secundis
virtutem agendi. Primum horum non
exigit quod omnes effectus Dei sint necessarii
: quia dum dicitur, quod omnis
effectus est necessarius cujus causa proxima
et immediata est necessaria, intelligendum
est de causa proportionala suo
effectui. Porro Deus est causa extra genus
et excellentia? infinita? : ideo creatura non
est capax totius divinse perfectionis. Quemadmodum
ergo non sequitur quod omnis
effectus Dei est penitus simplex et seter-
nus, quoniam est a causa simplici et seter-
na ; ita non sequitur quod sit necessarius,
;
A quia causatur a prsescientia necessaria. —
Secundum quoque pra?dictorum non im-
ponit contingentibus necessitatem : quia
effectus exsistens ab aliqua prima causa
mediantibus causis secundis, sequitur proximarum
conditionem causarum magis
quam prima? causse, quia causalitas pri-
mae causa? attingit effectum mediantibus
causis secundis ac proximis, qua? causalitatem
illam recipiunt secundum sua? modum
natura?. Pra?scientia vero in quantum
pr8?scientia et non causa, nihil adjicit rei
B idcirco ex ea res non est magis necessaria
quam si pra?scientia ipsa non esset. Denique
pra?scitum dupliciter sumitur, sci-
licet : materialiter, utpote pro re ipsa
prout est in suis causis vel in sua natura,
et non in quantum pra?scita ; sicque si
necessarias habeat proprias causas, ne-
cessaria est : ut solem cras oriri. Secundo
sumitur pra?scitum formaliter, videlicet in
quantum pra?scitum : et ita non potest
non evenire. — Multa alia apta scribit de
his Udalricus, qua? jam ex Thoma et Al-
C berto sunt allegata.
Tota quoque sententia responsionis Bonaventura?
continetur in Thoma.
Richardus vero : Quidam, inquit, respondent
quod omnia futura in quantum
sunt pra?scita, de necessitate evenient ; et
dicunt, quod pra?scita a Deo non possunt
non esse pra?scita ab eo. Propter quod di-
cunt futura omnia de necessitate venire
per conditionem pra?cognitionis divina?, et
quod considerata per se, non eveniant de
necessitate. Cui positioni videtur consen-
D tire Boetius. Verum contra hoc arguunt
alii sic : Si necessarium est Deum pra?-
scire universa futura, et ha?c ipsa relata
ad pra?scientiam Dei sunt de necessitate
ventura, videtur quod omnibus computa-
tis, omnia futura de necessitate eveniant.
Hinc aliis videtur dicendum, quod (ut ait
Anselmus in libro de Concordia pra?scien-
tia? et liberi arbitrii) duplex est necessitas
una pra?cedens, qua? facit rem esse ; alia
sequens, quae non cogit esse. Loquendo
de prima necessitate, non est verum quod
: