Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

584 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XLIII 1 QU.EST. III
dupliciter, secundum duo in quibus differt
agens naturale ab ageute per artem aut
a proposito. Unum est, quod agens per
artem, pra?cognoscit quod agil; ageus ve-
ro per naturam, non. Aliud est, quod agens
per naturam, quantum est de se, non po-
test non agere; agens autem per artem
et a proposito, libere operatur, et potest
non agere. Certumque est quod Deus non
agit de necessitate natura? primo modo,
quoniam quidquid operatur, praenoscit. Si
autem intelligatur qusestio modo secundo,
videlicet, an Deus producat res de neces-
sitate natura?, non quidem absque pra?eo-
guilione atque volitione, sed quia ex ne-
cessitate vult eas producere, nec potest
non velle hoc; sic intellexerunt philosophi
quidam Deum de necessitate producere
alia, ita quod non solum propriam bonitatem,
sed et alia velit de necessitate. Hoc
autem nec fidei concordat, nec rationi :
quoniam bonitas Dei est quasi finis ei.
Quum autem finis perfecte et prompte
potest haberi sine mediis, tunc media non
appetuntur nec expetuntur de necessitate.
Deus autem ad sua? bonitatis plenissimam
possessionem et fruitionem, rebus creatis
non indiget : idcirco de necessitate eas
non vult. Hsec Durandus.
Insuper quseritur hic, An Deus omnipotentiam
suam valeat creatura? alicui com-
municare.
Ad quod Thomas respondet : Virtus seu
potentia essentiam rei semper consequi-
tur. Hinc impossibile esl ut finitse essentia?
insit aut conveniat infinita potentia. Ideo
sicut impossibile est creatam essentiam
exsistere infinilam, sic iinpossibile est ei
omnipotenliam convenire. — Et si obji-
ciatur, quod sapientia, bonitas, potentia,
et consimilia Dei atlributa, creaturis com-
municantur, ergo et omnipotentia; respondendum,
quod perfectiones Dei non sunt
coinmunicabiles creaturis secundum eminentiam
et plenitudinem qua Creatori con-
veniunt :
ideo omne nomen quod divinam
designat perfectionem absolute, specialem
k moduin non concernendo, est communica-
bile creaturis; qua? autem designant emi-
nentia?, modum quo perfectio est in Deo,
creaturis non competunt nec communica-
bilia sunt, ut esse summum bonum, esse
primam verilatem, aut esse omnipoten-
tem. Ha?c Thomas in Scripto.
Concordat Petrus : Sicut nulli (inquiens)
creatura? potest communicari divina es-
sentia, ita nec divina omnipotentia, triplici
ratione. Primo, quoniam omnipotentia ha-
bet causalitatis universalitatem, creatura
B autem solum habere potest causalitatem
particularem : alias posset esse causa sui
ipsius, quum contineatur sub objecto om-
nipotentia?, quod est ens producibile. Se-
cundo, habet omnipotentia efficacia? infini-
tatem, creatura autem necessarie est finita
in esse et posse. Tertio, habet sufficien-
tiam, creatura vero semper innititur Crea-
tori et indiget influentiis ejus.Ha?c Petrus.
Hinc ait ^gidius : Omnipotentia crea-
turis repugnat, quoniam virtus ex hoc
dicitur infinita sive omnipotens, quoniam
C in materia non est recepta, neque ad genus
differentiamque contracta, et quoniam
alteri virtuti non innititur in agendo. Et
quamvis primum horum conveniat quibusdam
creatis potentiis, secundum tamen
et tertium repugnant conditioni et proprietati
omnis creatura?. Ha?c JEgidius. —
Idem Durandus.
Postremo hic quaeritur, An Deus aliquid
possit de sua potentia absoluta, quod non
potest de potentia ordinata.
D Ad hoc respondet Richardus : Si Deus
dicatur posse de potentia ordinata quod se
facturum proposuit rationabiliterque dis-
posuit, sic aliqua potest de potentia ab-
soluta, qua? non potest de potentia ordinata
: quoniam absolute potest quidquid
contradictionem non implicat. Si vero di-
catur posse de potentia ordinata id quod
se facturum proposuit atque disposuit, vel
quod se facturum potest velle ac sapien-
ter disponere; sic nihil potest de potentia
absolula, quod non possit de potentia or-