Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

244 IN LlIiUUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVII ; QUiEST. III
triplicem differentiam verbi. Dnum est
verbum sensibile, aliud intelligibile, tertium
medio modo se habens, quod est
verbum imaginarium. Verbum sensibile
attenditur in prolatione vocis, verbum in-
telligibile in rei cogitatione, verbum medium
in cogitatione vocis. Et sic inter ea
est ordo : quoniam primo cogitat homo
aliquid quid sit ; secundo, qualiter debeat
cogitatum pronuntiare ; tertio illud pro-
est in sensu neque in inferiori parte rationis,
sed in ratione secundum se; sic quum
verbum dicatur tripliciter, in nullo consi-
stit sumime Trinitatis similitudo expressa,
nisi in intelligibili verbo. — Quse similitu-
do, secundum Augustinum, in tribus at-
tenditur,scilicet quantum ad originem seu
emanationem, quantum ad dispositionem,
et quantum ad unionem. Quse tria consi-
derantur in Filio Dei, puta : origo seu
emanatio, secundum quam est Filius ;
dis-
positio aeterna, secundum quam dicitur
mundus archetypus, ars rationibus plena
et unio, secundum quod dicitur factus ho-
mo. Est ergo similitudo inter verbum no-
strum et Verbum Dei aeternum in origine.
Quemadmodum enim Filius Dei procedit
ac nascitur per modum riaturae, similis Pa-
tri per omnia ; sic verbum intellectus no-
stri a mente procedit. Et est etiam similitudo
quantum ad dispositionem, quoniam
sicut in Verbo suo cuncta disposuit Deus,
sic homo rationabililer nil operatur nisi
quod mente prsecogitat. Quemadmodum
etiam Verbum unitum est carni humanse,
sic verbum intelligibile unilur voci sensi-
bili ut innotescat, et nihilo minus integrum
manet in mente, sicut et Verbum
Dei in Patre. Veriimtamen est dissimilitudo
in mullis : quoniam ssepe cogitamus
quae ignoramus, el sic verbo nostro com-
miscetur fallacia; frequenter quoque co-
;
A gilainus qua? nolumus, et ita juncta est
verbo nostro displicentia ; sed et ssepe
cogitamus quee non possumus, sicque ver-
bo nostro jungitur impotentia. Porro Verbum
Dei aeternaliter verissimum,placentissimum
omnipotentissimumque consistit.
Hinc expressa a?terni Verbi similitudo non
consistit in verbo nostro in se, nisi juncta
sit ei certitudo notitige, complacentia at-
que potentia : quod
est verbum affecti-
nuntial. Sicut igitur ratio seu aliqua simivum el operativum. Unde nono de Trinilitudo
Trinitatis reperitur in sensu, alque tate loquilur Augustinus : Verbum est cum
in ratione conversa ad sensum, et in ra- B amore notitia. Quod si virtus addatur, erit
tione secundum se ; sic et ratio verbi. Et
quemadmodum trinitas creata quse est ex-
similitudo expressior, utpote verbum amorosum
et efficax. — Transfertur ergo verpressa
increatse Trinitatis similitudo, non bum ad divina a verbo interiori secundum
similitudines et conditiones prsedictas : et
ista est ratio translationis ex parte rei.
Ratio vero ex parte nostra, est quia om-
nia intelligimus per creata. Quoniam ergo
quum audimus Patrem et Filium in divi-
nis, cogitamus de patre filioque carnali
idcirco, ut elevemur ad cogitandum spi-
ritualem generationem, divinissimus Jo-
C annes, qui totus fuit in contemplatione
Deitatis erectus, usus est nomine verbi,
dicens : In principio erat Verbum. Quod Joann.i, i.
qui intelligit, multum proficit in cognitio-
ne Filii Dei. Unde Basilius : Filio Dei attribuitur
sensus, sapientia, virtus, verbum
et lumen : sensus quo omnia cognoscun-
tur, sapientia qua omnia disponuntur, vir-
tus qua fiunt, verhum quo proferuntur,
lumen quo clarescunt, — Hsec Bonaven-
tura.
De hac vero materia introducta sunt
D plurima distinctione secunda et tertia, su-
pra, ex aliis opusculis ejusdem Doctoris
ac aliorum.
Hinc Petrus : Secundum Augustinum decimo
de Trinitate, Anselmum in Monolo-
gion, et Damascenum primo libro, triplex
est verbum in nobis : intelligibile, ima-
ginabile, sensibile. Per verbum intelligi-
bile cognoscimus rem per suam speciem :
hoc verbum potissime assimilalur Verbo
seterno essentialiter genilo. Per verbum
imaginabile speciem vocis exprimendae in-
;