Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN IN DEO SINT PLURES IDE.E, IMO ET OMNIUM QU.E COGNOSCIT 411
secundum multitudinem principiatorum,
sequitur quod idese sunt mullse et ratio-
nes, sic tamen quod non sint plures intel-
lectus et plura principia moventia.Verumtamen
non videtur mihi dicendum, quod
absolute loquendo mullse sint idea?, licet
dicamus ideas consignificando pluralita-
tem. Et quamvis concederemus plures es-
se ideas, non tamen ob hoc oporteret con-
cedere multas aut diversas esse ideas, quia
pluralitati sufficit qusecumque differentia,
non autem multitudini : cujus signum est,
quod in divinis fatemur plures esse per-
sonas, non tamen proprie multas. Hsec Al-
bertus.
Qui etiam ad qusestionem qua quseritur,
An in Deo omnium sit idea, et materise
primee, respondet : Deus cognoscit mate-
riam primam, et facit eam immediate per verso pluralitas idearum causa est plura-
ideam materise. Quamvis enim secundum litatis rerum, quoniam ex ideis causatur
Boetium et Avicennam, illa quse sunt tan- pluralitas naturarum. Divina namque estum
in potentia, sicut materia, vel semper sentia multis modis est imifabilis, et idese
permixta potentise secundum successio- nil dicunt nisi divinam essentiam sub ranem
sui de potentia in actum, ut motus tione imitabilis diversimode. Hsec Udalet
tempus, vel permixta sic, quod sunt C ricus.
potentia ad id quod contrarium est actui
in quo sunt, ut vacuum et infinitum, sint
a nobis non plene intelligibilia, tamen a
Deo plenissime cognoscuntur. Idcirco ideam
dico esse speciem efficientis, quam
imitatur quantum potest effectus. Queedam
autem imitantur illam secundum
potentiam tantum, ut materia prima;qusedam
secundum actum permixtum potentise
in successione, ut motus et tempus
vel in quiete, ut vacuum vel infinitum ;
qusedam autem pertingendo ad formam
determinatam in actu, ut creaturse quse
modo, specie et ordine proprise naturse
determinantur. — Hsec Albertus : a cu-
jus responsione multum dissentire videtur
prseinducta Henrici responsio.
Porro Udalricus Alberto consentiens,
scribit in libro Summse suse secundo :
Sancti doctores in idea consignificant pluralitatem
vocando eas ideas, et nunquam
dicunt in Deo esse plures ideas significando
pluralitatem. Multo minus debemus
;
A dicere multas ideas esse in Deo. Nam
quamvis omnis pluralitas sit multitudo secundum
quod multitudo sumitur absolute
per coacervationem ex unis secundum
quod unum opponilur multis, tamen secundum
quod multum sumitur relative
atque opponitur pauco, sic addit super
pluralitatem et numerum : quoniam om-
nis multitudo est numerus sive pluralilas,
non econverso : quoniam duo sic non sunt
multum, sed paucum. Quamvis autem idea
dicat respectum ad creaturam, non ta-
B men ponitur inter nomina temporalia di-
cta de Deo, quia designat rem prout stat
in potentia et prsescientia Dei. Quamvis
ergo pluralitas sit per respectum ad res,
non tamen dicitur quod pluralitas rerum
sit causa pluralitatis idearum : imo econ-
Qui consequenter ostendit, quse habeant
ideam in Deo : Idese, inquiens, sunt formse
practicse secundum quas intellectus divinus
creaturas produxit ac producit; quum-
que irrationabiliter nil producat, oportet
omnia creala habere ideas in Deo. Verumtamen
in quibusdam propter eorum im-
perfectionem difficile est videre qualiter
ideas habeant in Deo : quorum unum exsi-
stit materia, quse omnino intelligitur sine
actu et forma, quum tamen idea sit for-
D malis perfectio. Attamen quum idea sit
species causse efficientis, quam effectus
imitatur secundum quod potest, et mate-
ria sit Dei effectus : idcirco ideam habet
in Deo duplici ratione. Primo, secundum
quod est essentia qusedam distincta a forma;
et sic habet esse in potentia tantum,
et imperfecte imitatur actum primum :
propter quod aliqui dicunt quod imperfe-
cte habet ideam. Secundo, quia est in
composito essentiali compositione. Quemadmodum
enim intellectus noster uno ac-