Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

222 1N Linm M I SENTENTIARDM. DIST. XXVI ; QU.EST. III
quantum sunt ipsop subsistontes persome. A
Hypostasis quippe signifieat quid disliu-
ctum, quum sit individua substantia :
quumque relatio in divinis distinguat con-
stituatque personas.eonstat quod abslractis
relationibus personalibus, non maneant
bypostascs. — Verum, ut dictum est, quidam
dicunt personas distingui origine,
non relatione : ut Pater dicatur byposta-
sis, quia non est ab alio; Filius, per hoc
quod est ab alio per generationem :
et
quod relaliones advenientes tanquam proprietates
ad dignitatem perlinentes, con- B
stituunt rationem personae, propter quod
personales vocantur ; sicque remotis rela-
lionibus, manent hypostases, non personae.
Sed hoc stare non potest propter duo :
primo, quia relationes constituunt et dis-
tinguunt hypostases, sicut probatum est
secundo,quoniam omnis hypostasis naturae
intellectualis est persona : sicque ad hoc
quod esset hypostasis et non persona,
oporteret abstrahi ex parte naturse ratio-
nalitatem, non autem ex parte personae
;
proprietatem. Haec Thomas in Summa. C potest intelligi distinctio, quia intelligitur
Videntur autem hae duae responsiones qui ab alio, et a quo alius. Potest quoque
invicem dissentire, quia in Scripto affirmat
quod abstractis proprietatibus relali-
vis, nihil manet proprie loquendo, nec
absolutum, nec relativum, nec hypostasis,
neque essentia; hic vero dicit quod abstractis
proprietatibus, manet communis
essentia, non ipsa hypostasis. Sed hoc for-
sitan poterit concordari per duplicis abstractionis
distinctionem, quanquam non
quia secundum utram- ibi intelligi unus et unus, attamen indique
abstractionem dicit hic tolli intelle- D stincte. Idcirco notandum, quod hyposta-
ctum personae, remota personali propriesis quum sit substantia, aliquando dicit
appareat quomodo :
tate. V r
el ideo dicit essenliam remanere in
prima illa abstractione, remota proprieta-
te, quia adhuc polest intelligi.
Richardus quoque circa hanc quaestionem
narrat utramque opinionein, et magis
declinat ad istam quae Thomae est.
Porro Bonaventura pro parte eadem scri-
bit : Duplex, inquiens, circa hoc fuit opi-
nio. Quidam enim dixerunt,quod abstractis
proprietatibus, impossibile est intelligere
hypostases distinctas : quia hujusmodi pro-
prietates in divinis non solum dant per-
sonis innolescere, sed eliam esse, sicque
eis abslraclis, abstrahilur personis esse et
distinctum esse. Alii opinantur quod abs-
tractis proprietatibus, adhuc sit intelligere
distinctionem in hypostasibus, quoniam
proprietates, secundum ipsos, non sunt ra-
tio distinguendi personas secundum rem,
sed manifestandi distinctionem earum.
Hinc dicunt quod abstracta paternitate et
filialione, adhuc contingit intelligere qui
ab alio, et a quo alius. Et si quaeratur quomodo
distinguuntur, dicunt quod se ipsis.
Et si bene attendimus, utraque opinio ali-
quid habet probabilitatis. In divinis enim
personis consideratur tam origo quam ha-
bitudo, atque secundum rationem intelli-
gendi origo praecedit eum qui oritur, habi-
tudoque sequitur ipsum qui refertur. Potest
ergo proprietas relativa tantum habitudinem
importare, et ita consequitur rationem
distinctionis, et est ratio innotescendi
distinctionem, non distinguendi : sic enim
proprietas importare utrumque, videlicet
originem et relationem, et sic est ratio
tam innotescendi quam distinguendi personas
: sicque subtracta proprietate, non
potest persona intelligi. Haec Bonaventura.
Amplius super his loquitur Alexander :
Abstracto ordine naturali seu naturae a
divinis per intellectum, adhuc possunt in-
telligi hypostases, ita quod adhuc potest
seu significat per modum substantiae pro-
nominalis, hoc est sub qualitate inde-
terminata, sicut substantia pronominalis.
Aliquando dicit per modum substantiae
nominalis singularis, ut Socrates : et tunc
dicit sub qualitate determinata et definita
sive distincta; et si tunc sit circa rem
ralionalis naturae singularem, dicetur esse
persona. Abstracto ergo ordine naturae a
divinis, qui est secundum istas proprieta-