Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

28
Rursum, malum fieri esse bonum alicui, A
duobus potest modis intelligi. Primo, per
se : et sic nulli est bonum. Secundo, per
accidens : et ita interdum est bonum
facienti, in quantum ex hoc recognoscit
suam infirmitatem, et magis humiliat se,
atque quam detestabile sit snperbire et
esse incautum in his qua? concernunt sa-
lutem, cautiorque resurgit ; et ila implejRom.viii,
tur in eo illud Apostoli : Scimus quoniam
diligentibus Deum omnia cooperantur in
bonum, etc. Interdum etiam malum fieri
non est bonum facienti, sed patienti, qui B
ex persecutione et improbitate alterius
exercetur, patientiam discit, et coronari
meretur, ut in martyribus innolescit. Hsec
Richardus.
Prseterea quaerit Richardus, an mala fie-
ri sit verum. Et respondet : In malo duo
considerantur, videlicet, res seu operatio
deformitati peccati substrata, et ipsa de-
formitas culpse. Primum realiter fit, et
ipsum fieri realiter verum est. Deformilas
vero illa est privatio debiti boni : ideo
non competit ei realiter fieri, nisi per ac- C
cidens, in quantum fit id cui annectitur.
Sicque malum fieri non est verum realiter,
nisi per accidens : sic enim malum
non habet causam efficientem per se. Verumtamen
quum privationes sint res ra-
tionis in quantum sunt intellectse atque
per oppositos habitus intelligibiles, ideo
dicunt aliqui, quod per se verum est ma-
AN MALA FIERI BONUM SIT 631
litiam fieri, loquendo de veritate qiue ordinabilem in salutem : et ratione mali-
consequitur rem secundum esse appretia? dicit comparationem ad bonum quod
hensum seu intellectum : et haec dicitur elicitur ex eo, sicut passiva occasio; ra-
veritas rationis, non rei. Ifec Richardus. D tione boni quod substernitur, sicut occasio
Concordat Thomas in Scripto primi :
Veritas, inquiens, est de his seu de numero
horum quorum ratio completur per
operationem animae, et fundamentum ha-
bent in re. Non est autem inconveniens
quod de re mala sit operatio seu conside-
ratio animse bona. Sic quoque non ens in
re, dicitur ens in anima ratiocinante, ut
negationes et privationes, prout quarto
Metaphysicee asserit Commentator. Si ergo
a veritatis bonitate prout complefur in
animse consideratione, procedatur ad bo-
nitatem ejus quod est in re, erit fallacia
accidentis. Haec Thomas.
Insuper Bonaventura ad principale qua?-
situm respondens : In operibus (inquil) hu-
manis illud dicitur bonum, utile aut con-
ferens, quod ducit in finem bonum, aut
via est ad bonum.Ducere autem ad bonum
tripliciter dicitur aliquid, puta, per modum
causa?, pt^r modum casus, et per modum
occasionis. Qua? tria sic differunt, quod
causa ducit per se acl illud circa quod po-
nitur quod est producens et intendens; ca-
sus vero privat intentionem, sed non ope-
rationem,ut patet in fodiente sepulcrum et
inveniente thesaurum. Occasio autem privat
utrumque : non enim dicit principium
producens vel intendens, sed potius dicit
aliquid quod principium afficit ut efficiat;
quemadmodum si aliquis ex verbo audito
percutit alium, verbum illud auditum, fuit
occasio (non efficiens causa) percussionis,
nec percutienti cooperans, sed quodam-
modo afficiens. Ha?c demum occasio duplex
est : una quodammodo habens ra-
tionem activi, quia quodammodo excitat
efficientem, sicut malum exemplum ex-
citat ad peccandum ; alia qua? habet ra-
tionem passivi, ut ex quo aliquis sumit
rationem, sicut aliquis ex consideratione
mali alterius excitat se ad bene agendum.
Et juxta hoc, intelligendum quod malum
duo dicit, puta, privationem, et naturam
aliquo modo activa. Propter quod dicitur
Malum est occasio boni. — Quum ergo ali-
quid ducat in bonum his tribus modis,
habet differentiam in ducendo. Aliquid
enim potest ducere aliquid ad alterum aut
ex se, aut per aliquid sui : et tunc tenet
rationem causa? per se, ut malitia tyrannorum
ad patientiam martyrum,*et patienr
i
:
Hoc exemplum
ex
tia ad gloriam. Aut potest ducere per alte- codicemenrum,
ad quod tamen non ordinatur, sed jj,^
illud ordinatur ad tertium, sumpta occa- P tum.