Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN PATER SIT SAPIENS SAPIENTIA GENITA 345
sapientia genita. — Tertio, dictum est sse- A ne formalis effectus, quemadmodum amor
pe, quod Filius est ars Dei Patris ratio-
nibus plena : artifex vero architectus ab
arte sua dicitur sapiens. — Quarto, Pater
dicitur amans amore a se procedente, qui
est amor spiratus : ergo et sapiens est di-
cendus sapientia a se procedente, quse est
sapientia genita. — Quinto, Pater omnia
noscit et videt in Filio : ergo sapiens est
eodem, quoniam illo sapiens quis vocatur,
quo intra se conspicit et cognoscit.
cum amante a quo procedit; dicendum,
quod non est simile : cujus duplex est
causa, una communis, alia specialis. Ratio
communis sumpta est a creaturis : quoniam
quidam sunt actus qui dicunt mo-
tum a rebus ad animam, ut sapientia
quidam vero ab anima ad res, sicut amare.
Ideo comparatio amoris ad amantem
consistit in ratione exeuntis, non in rati-
one percipientis : et ideo amor de se im-
portat formam et effectum. Sapientia vero,
In contrarium sunt qua? habentur in lit-
Deo idem est esse et sa- B quia significat ut ad intelligentem, non ut
tera : quoniam
pientem exsistere, et ita se lpso est sa-
piens ; nec sapientem Filium genuisset
nisi in se et ex se sapiens exstitisset.
Ad hoc Bonaventura respondet : Esse
sapientem in divinis essentialiter dicitur.
Ideo sine distinctione dicendum, quod ista
sit falsa, Pater est sapiens sapientia ge-
nita ; et si alicubi legitur ab aliquo Sancto
concessa, est exponenda. Unde et Augu-
stinus in libro Retractationum : Melius,
inquit, illam qusestionem in libros de Tri-
nitate tractavi, ostendens non valere argumentum
quo sic argui alibi, Si Pater
fuit sine Filio, quum Filius sit ejus sapientia,
ergo Pater fuit insipiens : quod
non sequitur, quoniam sapientia convenit
unicuique divinee personse.
Quamvis autem sit concedendum, quod
Filius est sapientia Patris sapientis, non
tamen quod Pater est sapiens sapientia
genita. Dupliciter namque quid dicitur sa-
pientia alicujus. Primo, sicut subjecti, et
ab intelligente, ideo ablativus ille tantum
importat formam, non effectum. Alia ra-
quoniam amor
tio specialis est in divinis :
procedens, proprie et non per appropri-'
ationem est amor; similiter diligere, est
notionaliter dictum, unde importat originem.
Sapientia vero semper essentialiter
dicitur : propter quod esse sapientem, nequaquam
notionaliter prsedicatur (et per
hoc ad primum et ad quartum solutio
elucescit).
G Advertendum quoque, quod differt di-
cere, Pater novit Filio, et, Pater novit in
Filio : quia quum dicitur, Novit Filio,
ablativus designat rationem formse sive
principii cognoscendi : ideo falsa est. Heec
autem, Novit in Filio, est distinguenda :
quoniam prsepositio in cum suo casuali
potest determinare hoc verbum, novit, in
comparatione ad subjectum ;
; ;
et ita est fal-
sa, quum sit sensus : Filius est Patri ratio
cognoscendi. Potest etiam verbum illud de-
terminare in comparatione ad objectum
ita denominat illud. Secundo, tanquam D et tunc est vera, estque sensus, quod Fi-
principiatum ab illo. Genitivus enim importat
originem : quumque Filius sit sa-
pientia originem habens a Patre, recte
vocatur sapientia Patris. Verum quum di-
citur, Pater est sapiens sapientia genita,
ablativus construitur in ratione alicujus
causalitatis, aut in habitudine formse sive
principii, prsesertimque formse : ideo fal-
sa est, quoniam Filius nec forma est nec
principium Patris aut sapientise ejus. — Si
queeratur cur non construatur in ratio-
lius sit rebus cognitis ratio et exemplar
et causa exemplandi. Quod autem iste va-
leat esse sensus, hinc constat : Qui per-
fecte cognoscit rem aliquam, cognoscit
omne quod est in illa. Quumque Pater co-
gnoscat Filium perfecte, et omnia sint in
Filio sicut in summo ac splendidissimo
exemplari, sequitur quod Pater omnia co-
gnoscit in Filio (per quod patet ad quin-
tum solutio). — Hsec Bonaventura.
Circa hsec scribit Thomas : Quamvis