Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

130 IX LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXI ; QU.EST. DNICA
et oppositionis el entis. Oppositionis, secundum
quod sunl ad aliquid : el sie
dictio exclusiva addita uni, excludil aliud.
Unde sequitur : Isir esl tantum Pater, ergo
non esl Kilins. Sed secundum quod rela-
tiva ad diversos comparantur, sunl diffe-
rentiae entis : sicque posito imo, ponitur
aliud seu reliquum. Ideo uiniin non ex-
cluditur ab alio, quoniam dictio exclusiva
illnd aliud soliiin excludil quod non ne-
cessarie concomitatur. Baec autem positio
non videtur conveniens. Dictio eniin ex-
clusiva prival associationem, ergo excludit
oinne illud quod ponit associationem circa
ipsiun : ideo addila Patri, excludit Filium.
— Idcirco est posilio alia, quod dictio ex-
clusiva addita Patri excludit Filium. Ha?cque
positio est magis probabilis. Hinc
juxla eam procedendo, distinguendse sunt
hujusmodi locutiones secundum quod Au-
gustinus distinguit, quoniam solus potest
facere exclusionem respectu compositio-
nis intellectse circa subjectum, vel respe-
Ctu compositionis principalis. Si primo
modo, sensus est : Solus Pater est Deus,
id est, ille qui solus est Pater, est Deus
et tunc removet formam termini subjecti
ab aliis, non formam praedicati. Sicque
verae sunt omnes loeutiones tales ; atque
sub hoc sensu asserit Augustinus : Solus
Spiritus Sanctus est tantus, quantus Pater
et Filius. Si autem exclusionem faciat. re-
spectu principalis compositionis, locutio
ista et similes ei sunt falsse proprie lo-
;
quendo, nisi addatur determinatio qua arcludit essentiam, et est sensus : Pater est
ctetur exclusio, sicut quum dicitur : Tu Deus, et nullum aliud quam Pater est
solus altissimus, Jesu Christe, cum Sancto D Deus : quod verum est. Aut masculine, et
Spirilu in gloria Dei Patris. Hsec Bona-
ventura.
His pro majori parte consonat Thomas.
Addil tamen quod quum in divinis perso-
nae siul substantialiter idem, ideo in praetacta
propositione ac simili ei, ut quum
dicitur, Solus Paler est Deus, vel, Solus
A Filius esi Deus, potest inlelligi fieri exclu-
sio alterius masculine, sicque quum dici-
t iii-, Solus Pater est Deus, excluditur Fi-
lius, ideo falsa est; vel neutraliter, et ita
nec Filius nec Spiritus Sanctus excludi-
tur, ideo vera est. Haec Thomas.
Sed non videlur quod proprie loquen-
do, per dictionem hanc, alius, quse masculini
esl generis, et in divinis personam
designat, non sexum, intelligatur neutralis
exclusio. Nam et adjectiva trahuntur a
subslantivis ad consignificandum et sup-
B ponendum juxta exigentiam substantivo-
rum. Pater autem est nomen personae et
substantivum generis masculini : sicque
solus personas alias, non naturam, exclu-
dit. Idcirco responsio Bonaventurse aptior
reputatur.
Verumtamen Petrus sequitur Thomam :
Quidam (inquiens) dicunt, quod respectu
essentialis praedicati, dictio exclusiva ad-
dita uni personse non excludit aliam, quia
in illo essentiali pra?dicato sunt idem et
unum ; sed respectu personalis praedicati
C dumtaxat. Verius tamen dicendum, quod
propositio talis est duplex, eo quod dictio
ista, solus, potest privare associationem,
vel respectu subjecti simpliciter, et ita est
falsa; vel respectu formse determinata? :
aut ergo respectu formae subjecti, sicque
est vera; aut formse prsedicati : et ita est
duplex. Solus namque significat, non cum
alio : quod potest esse dupliciter. Primo,
non cum alio neutraliter, et sic aliam ex-
ita aliam excludit personam, et est sensus
: Pater est Deus, et nullus alius quam
Pater est Deus : et ila est falsa. Hsec
Petrus.
Circa qusestiones has nominales et circa
hos terminos tsedet amplius occupari. Ha?c
ergo sufficiant.