Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QILEST. I : AN PR.EDESTINATIO SIT QMD CREATUM VEL INCREATUM 511
circa hoc fortiter arguit. Consequenter in- A nato respectu cujus est, hoc est ex parte
cipit de reprobatione tractare, de qua in
sequenti plenius tractatur.
JAm
QUiESTIO PRIMA
quaeritur primo, An preedesti-
natio sit quid creatum vel increatum,
et de intellectu descriptionum
ipsius.
Videtur quod sit quid creatum. Primo,
quia per creata describitur, ut palet in
descriptionibus ejus, quum dicitur quod
sit praeparatio gratise. — Secundo, quia
denominat formaliter creaturam : ergo ali-
quid ponit in ea. — Tertio, quum dico, Iste
est pra3destinatus,aliquid reale prsedicatur
de ipso, videlicet prsedicatum creatum.
In oppositum est, quoniam sicut crea-
tio Dei activa, est ipsemet Deus creans ;
ita praedestinatio activa, est Deus prsede-
stinans.
Circa hsec multa quserit Albertus. Primo,
ad quod divinorum attributorum
prsedestinatio pertineat seu reducatur. Et
respondet : Praedestinatio ad scientiam
effectivam seu practicam pertinet, et sic
aliquid includit scientiae et aliquid volun-
tatis ; et quia scientia ac voluntas inflammant
potentiam ad agendum, idcirco in-
cludit et aliquid potentiae. Sed scientia est
directe de ratione atque essentia ejus ; voluntas
vero et potentia habent se per modum
proprietatum ipsius, secundum quod
voluntas concernit id quod practice sci-
tur, et potentia illud quod effective prose-
quitur.
Secundo quaerit, quid sit prsedestinatio.
Et respondet : Praedestinatio est aliquid
increatum, ita quod sive sumatur ex parte
praedestinantis, sive ex parte praedestinati,
non est nisi ipsemet Deus. Si namque sumatur
quantum ad id quod est praedesti-
natio, nihil ex tempore ponit in aliquo; et
si quandoque effectum habet in prsedesti-
connotati effectus. Pra?destinatio quippe
quoad modum significandi, est quasi medium
inter Deum praedestinantem et creaturam
praedestinalam, ipsaque prsedesti-
natio dicit habitudinem Dei proponentis
salvare ad salvandum. Hinc prsedestinatio
non ponitur in prsedestinato secundum
quod ipse est diversus in natura a prse-
destinante, exsistens in proprio esse, sed
prout est in scientia Creatoris; et prout
sic in Deo est, est esse ideale et creatrix
B essentia, non natura creata : ergo quod sic
ponitur circa eum, non distinguitur a di-
vina essentia, sed est ipsa essentia divina,
et cointelligitur respectus ad rem quam
Deus operabitur in futuro. — Quum ergo
quis dicitur praedestinatus, non significa-
tur ibi passive nisi quoad modum et quantum
ad nos, et non secundum rem. Est
etenim sensus : Iste est prsedestinatus, id
est prsevisus est salvari ; et ly prsevisus
non ponit aliquid quod sit extra prseviden-
tem, quamvis ponat respectum quoad ali-
C quid quod in futuro erit. Hinc tali modo
significandi active et passive, sufficit di-
versitas rationis quse est inter prsevidentem
et prsevisum non in se, sed in ratione
sua ideali, in qua fuit ab seterno. — Nec
simile est quum dicitur, Deus creat, et,
Deus prsedestinat : quia quod dicitur, creat,
non convenit Deo nisi ex tempore; idcirco
non notat tantum respectum ad creaturam,
sed effectum quoque in creatura.
Unde quum dicitur, Deus prsedestinavit
Petrum aut Paulum, non notatur nisi re-
D spectus ad creaturam, nec ponit aliquid
extra Deum.
Tertio quaerit de definitionibus prsede-
stinationis, quse multae sunt. Una est :
Praedestinatio est praescientia et prsepara-
tio beneficiorum quibus certissime libe-
rantur quicumque liberantur. Secunda est
Augustini in libro de Fide ad Petrum :
Prsedestinatio est gratuitse donationis prae-
paratio. Tertia est Augustini in libro de
Praedestinatione Sanctorum : Prsedestinatio
est propositum miserendi; et item : Prae-