Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

substantiale, sed solum accidentale ;
non esset generans simpliciter, sed secundum
quid. Et ita in ceteris generabilibus
et corruptibilibus argui potest. Si autem
respondeatur, quod aliter Deus,aliter natu-
rale agens est causa ipsius esse substan-
tialis; objici potest, quia vel totum esse
illud est immediate a Deo, et sic nihil
ejus causatur a causa naturali, [vel pars
UTRUM DEUS SlT IN OMNIBUS REBUS 435
et ita A Quumque Deus sit ipsum esse per suam
tantum etc.] Verum de hoc infra dicetur.
— Secundo in verbis his Thomse videtur
tacta exsistunt.
Porro ex his quse sanctus Doctor scribit
obscurum quod ait : Id quod est causa ipsi- in Summa contra gentiles, tertio libro, pous
esse, non potest cessare ab operatione B test quis aliqua forsitan invenire ad re-
qua dat ipsum esse, quin ipsa res esse spondendum ad ista. Ibi quippe per ordi-
cesset. Ex hoc enim sequi videtur, quod nem movet articulos istos : quod Deus
esse rerum sit in continuo fieri seu per
indesinentem influxum alicujus entitatis
Cf. t.xix,
p. 42o a.
in ipsum : cujus oppositum tactum est su-
p ra — Tertio inibi est obscurum quod
scribit : Haec est differentia inter agens
naturale et agens divinum, quod agens
naturale est causa motus tantum, etc. Cau-
sae enim naturales producunt et gignunt
similia sibi in specie, ut equus equum,
leo leonem. Causse quoque coelestes vere C sicut res corporea est in loco per quanti-
educunt formas substantiales de potentia
materiee ; estque verum quod ait Philoso-
phus, Homo generat hominem et sol. Et
rursus, incertum apparet an Avicenna hoc
dicat, prsesertim quum Avicenna perhibeat
unam intelligentiam esse productam ab
alia, et primum mobile ejusque formam
seu animam, ab intelligentia prima. Crea-
re etiam non est definitive dare esse, sed
dare esse ex nihilo : alioqui omne gene-
rans esset creans, quia secundum Philosophum,
hsec est inter alterationem et ge- D
nerationem distinctio, quod generans dat
esse simpliciter, alterans vero dat esse secundum
quid. Hsec scholastice tacta sint,
ut veritas diligentius inquiratur.
Praeterea, in prima parte Summse, quae-
art. i. stione octava,eadem scribit quae hic:Deus,
inquiens, est in omnibus rebus, non ut
pars essentiae neque ut accidens, sed sicut
agens adest ei in quod agit. Oportet enim
omne agens conjungi ei in quod imme-
diate agit, et sua virtute illud contingere.
essentiam, oportet quod esse creatum sit
proprius ejus effectus, sicut ignire est
proprius effectus ipsius ignis. Hunc vero
effectum causat Deus in rebus non solum
quando esse incipiunt, sed quamdiu in
esse conservantur, sicut lumen in aere cau-
satur a sole quamdiu aer manet illuminatus.
— Contra haec objici possunt quae jam
conservat res in esse; quod nihil dat esse
nisi in quantum agit in virtute divina ;
quod Deus est causa operandi omnibus
operantibus ; quod Deus est ubique; quomodo
idem effectus sit a Deo et a natura
agente.
Itaque in Summa contra gentiles, tertio
libro, capitulo sexagesimo octavo, probat
per media multa, Deum esse ubique. Nam
tatem dimensivam, sic incorporea res per
quantitatem virtualem : quemadmodum
ergo res corporea, si esset undique infi-
nita, esset in omni loco per quantitatis
contactum ; sic Deus quum sit infinitae
prorsus virtutis, in omni est loco per suae
contactum virtutis. — Item, sicut se ha-
bet causa particularis ad suum effectum
particularem, ita et causa universalis ad
suum effectum universalem : quemadmodum
ergo causa particularis suo particu-
lari adest effectui, ita et causa universalis
universali suo effectui adest ; quumque
Deus sit causa universalis totius esse,
oportet quod in quocumque est invenire
ipsum esse, ei divina adsit praesentia. Nec
est ubique quasi per locorum spatia divi-
datur, sed totus ubique est, quum sit penitus
simplex : non tamen quemadmodum
punctus, qui est terminus continui, pro-
pter quod determinatum in continuo situm
habet, nec potest esse nisi in uno
indivisibili loco. Deus vero est indivisibi-