Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN VERBUM PROPRIE DICATUR IN DIVINIS 253
Verbuni hoc esse locutus, insinuatur et A quantum est imago ipsius, atque cum aliis,
notio, ulpote genuit, et quod creaturse est,
scilicet fecit : quorum primum est ibi
principaliter, secundum connotanter. Verumtamen
per hoc non notatur dependen-
tia, neque realis relatio Verbi ad creata,
sed econtra. Hinc Damascenus asserit primo
libro : Verbum Dei est subsistens,
electivum, et operativum. Et ad Hebraeos
Bebr.xi,3. ait Apostolus : Fide aptata credimus ssecula
Verbo Dei. Glossa : sicut exemplum
exemplari. Hoc quippe Verbum est simi-
litudo Dei Patris perfecta; creatura vero
est similitudo hujus Verbi aliquantula,
non expressa. Hsec Alexander.
Concordat Bonaventura, dicendo : Sicut
ait Anselmus, tunc verbum generatur ac
dicitur, dum similitudo aut imago alicu-
jus cognoscibilis mente concipitur; et verbum
hoc respicit quod respicit similitudo
concepta. Pater autem uno actu generat
Verbum, quod est similitudo sua naturalis
perfecta, et similitudo rerum exemplativa
et operativa : sicque Verbum tenetquasi
medium inter creaturas et Patrem, qui di-
citur operari per Verbum. Et ultra attri-
1 Cov. i, 24. buitur ipsi Verbo quod sit virtus et sa-
pientia Patris : sicque habet respectum ad
Patrem dicentem, et ad creata per modum
exemplaritatis et artis dispositivse et vir-
tutis operativse. Et quoniam ista non di-
cunt respectum in actu, sed solum in ha-
bitu, sicut exemplar et donum ; ideo ab
seterno conveniunt Deo, qui multa novit
specie rei cognoscibilis in memoria co-
gnoscentis ; et secundum quod fit multi-
plicatio speciei, fit multiplicatio verbi.
Quoniam ergo non eadem specie intelligimus
nos ipsos et alia, idcirco diversas
species in intelligentia generamus. Deus
vero eadem specie se et alia cuncta intel-
ligit. Hinc eamdem speciem, id est simi-
litudinem, scilicet Filium, ad se et ad
omnia proferenda genuit. Ideo Verbum
ejus habet similitudinem cum ipso, in
in quantum est exemplar illorum. Primus
autem respectus inest ei secundum ac-
tum,alius secundum habitum. Hsec Petrus.
Positio demum Richardi eadem est cum
prseinducta responsione Bonaventurse.
Scolus quoque concedit quod nomen
verbi sit personale, et quod dicit respectum
ad creaturas.
Prseterea ^Egidius refert hic positionem
Thomse in Scripto jam tactam, et distin-
ctionem a sancto Doctore posilam dicit
B supervacuam esse : quse tamen magistra-
lis est ac apertissime vera ; per quam et
declaratur qualiter sine idololatrise vitio
fideles adorent imagines, quas infelices
idololatrse idololatranter adorant. Objectio
quoque ^Egidii debilis est, fundata in loco
a simili, qui debilissimus perhibetur. Et
dato quod omne relativum sit aliquid prseter
id quod dicitur relative, non tamen
omne relativum habet rationem signi aut
imaginis.
Verumtamen etiam qusestio ista est par-
C tim de nomine, utpote an verbum dicat
semper respectum ad creaturas : ideo non
est immoderatius ponderandum quod diversi
circa hoc diversimode sentiunt. Nam
et quidam notabiliter dicunt : Dicere in
divinis quadrupliciter dicitur. Primo es-
sentialiter, et sic quselibet persona dicit se,
quemadmodum lux lucendo ostendit se.
Secundo originaliter, sicque Pater dicit
se generando Filium sicut lux lucem : et
et potest quse non facit. Heec Bonaventura. sic verbum dicitur proprie in divinis. Un-
Consonat Petrus : Verbum, inquiens, prode Richardus de S. Victore : Verbum naprie
dicitur similitudo genita in mente a D scitur de corde solo, et ipso propalatur
mentis intentio. Etenim Verbum generare,
est proprie et perfectissime dicere. Tertio
notionaliter, prout ducit in Filii cognitionem.
Quarto causaliter, sicque Dei dicere,
est creaturas producere.
Ex dictis patet solutio ad objectum quod
verbum non denotet effectum in creatura.
Nam dicit respectum ad creaturam non
actu, sed habitu. Ideo convenit in divinis
ab seterno. — Quocirca pensandum quod
ait Thomas : Quum relationes sequantur